Slagvaardig werken aan duurzame mobiliteit

Als een van de eerste regio’s in ons land realiseerde de Metropoolregio Rotterdam Den Haag het Programma duurzame mobiliteit. Met dit regionale plan geven de 23 samenwerkende gemeenten - voor het onderdeel mobiliteit - invulling aan de ambities van het Parijse Klimaatakkoord uit 2015. Maar bovenal werken de gemeenten daarmee aan een goed bereikbare regio waar het straks ook prettig wonen, werken en recreëren is.

Een duurzame regio kenmerkt zich door schoon, stil en energiezuinig vervoer. Maar zulk vervoer krijg je niet zonder slag of stoot. De 23 gemeenten in de metropoolregio Rotterdam Den Haag willen de uitstoot van CO₂ door het verkeer fors terugbrengen: dertig procent minder in 2025 dan in 2015. Die ambitie is vastgelegd in de Uitvoeringsagenda Bereikbaarheid 2016-2025. Een forse opgave, want de metropoolregio krijgt er de komende jaren ook veel nieuwe inwoners bij. En al die mensen gaan op pad naar hun werk, naar de sportclub of naar hun favoriete winkels. Dat maakt een verandering in mobiliteit noodzakelijk.

Het werkt, maar nog niet voldoende

Signalen laten zien dat deze transitie al aan de gang is. Het aantal fietsers op de fietspaden in de regio groeit, het gebruik van deelmobiliteit stijgt, het autobezit onder jongeren neemt af en het gebruik van het openbaar vervoer neemt toe (uiteraard geldt dat niet tijdens de coronacrisis, maar wel ervoor en naar verwachting ook erna. Lees ook het interview met Maurice Unck en Igor Bal). Met het Programma duurzame mobiliteit maken de 23 gemeenten een goede start om een duurzame regio met schoon, stil en energiezuinig vervoer te creëren. Fase 1 van het regionaal maatregelenpakket uit dit programma richt zich vooral op het terugdringen van de CO₂-uitstoot in het bestaande verkeer. Maar dat is niet voldoende. Er zijn aanvullende maatregelen nodig. Denk aan het duurzaam inkopen van zwaar materieel (gemeentelijke vuilnis- en veegwagens), het verduurzamen van logistiek, het nog meer stimuleren van deelmobiliteit en het bevorderen van werkgebonden mobiliteit. Verderop meer over deze vier kansen voor versnelling in duurzame mobiliteit.

Ga direct naar de 4 kansen

Verder werken aan maatregelen

In 2020 werkte de Metropoolregio Rotterdam Den Haag verder aan het vergroten van het effect van het maatregelenpakket en het inzetten op andere, aanvullende maatregelen. Drie opmerkelijke voorbeelden.

  1. Deelmobiliteit in Schiedam
    Diverse gemeenten experimenteren met deelmobiliteit. In sommige wijken is een eigen auto voor de deur straks minder vanzelfsprekend: je gaat met het OV of de fiets en wie een auto nodig heeft, pakt de deelauto. Het gaat bij mobiliteit dus om keuzes maken. Om inwoners met die keuzes te helpen - en uiteraard zo de verkeersdruk te verminderen - liep in Schiedam de Bewonersaanpak Mobiliteit. Het initiatief werd in het najaar van 2019 in de wijken Schiedam-West en Schiedam-Zuid gelanceerd. Daar maken wijkbewoners gebruik van diverse diensten die de gemeente samen met enkele externe aanbieders ontwikkelde. Op die manier kunnen belangstellenden kennismaken met verschillende vervoersmogelijkheden.

    Meer over deelmobiliteit in Schiedam
  2. Pakketkluizen bij bushaltes
    Het logistieke bedrijf EVAnet ontwikkelde de pakketkluis. Bewoners hoeven hiermee niet meer thuis te wachten of naar het postkantoor te gaan, maar kunnen hun pakketje in een kluisje afhalen bij de bushalte in de buurt. In 2020 werden drie bushaltes in Spijkenisse en op Goeree-Overflakkee uitgerust met een rechtopstaande wand met diverse afgesloten kluisjes. Daarmee geef je de bushalte een extra functie. Door meerdere functies toe te voegen maak je het OV bovendien aantrekkelijker. Ga je ervan uit dat bijna driekwart van alle pakketjes in zo’n kluisje past, dan hoeven dagelijks zo’n duizend pakketbusjes minder door de wijken te rijden. Alle pakketjes worden verzameld in een hub en van daaruit naar de pakketkluisjes gebracht. Rol je dit regiobreed uit, dan bespaar je jaarlijks zo’n 55 miljoen aan kilometers en verminder je circa 15 duizend ton aan CO₂-uitstoot.

    Meer over de pakketkluis
  3. Emissieloos busvervoer
    Ook bussen kunnen schoner rijden. In de aanbestedingen voor het busvervoer nam de Metropoolregio Rotterdam Den Haag daarom de eis op dat vervoerders met emissieloze bussen moeten gaan rijden. Begin 2020 was circa 15 procent van het openbaar busvervoer in de metropoolregio vrij van CO₂-uitstoot. Op dit moment rijden de vervoerders HTM, EBS en de RET samen met 86 zero-emissiebussen in de regio. In 2030 rijden er alleen nog zero-emissiebussen in de metropoolregio.

Openbaar vervoer metropoolregio landelijk de beste!

CROW, het kennisinstituut voor verkeer en vervoer in Nederland, onderzocht in 2020 de tevredenheid van klanten die met het OV reizen. En wat blijkt? De RET, HTM en EBS zijn koploper in Nederland. Volgens CROW komt dit resultaat tevens door de inzet van zero-emissiebussen. Daar zijn de reizigers erg enthousiast over.



Vier extra kansen voor duurzame mobiliteit

Het Programma duurzame mobiliteit, vastgesteld in april 2020, biedt inzicht in het maatregelenpakket - fase 1. Een deel van de maatregelen wordt al op Europees en nationaal niveau genomen. Denk aan de emissienorm voor voertuigen en het aanleggen van laadinfrastructuur voor elektrische auto’s. Dat levert al ruim een derde op van de 30 procent reductie. Een ander deel van de maatregelen die de MRDH en gemeenten nemen, levert ook weer 2,9 procent op. Verder zijn er maatregelen die nog geen onderdeel zijn van vastgesteld beleid of waar nog geen bestuurlijk draagvlak voor is. Wat resteert is 13,5 procent aan CO₂-reductie waar nog geen invulling voor is. Maar het Programma duurzame mobiliteit somt hier wel vier kanshebbers voor op. Dit viertal werd in het laatste halfjaar van 2020, samen met de gemeenten, nader onderzocht. Medio 2021 staan de resultaten hiervan op de website van de MRDH.

  1. Duurzaam inkopen van zwaar materieel
    Verduurzamen van zwaar materieel gaat niet zonder regionale samenwerking. Denk onder meer aan de inkoop van duurzame voertuigen voor bestratings- en rioleringswerkzaamheden, en voor groenonderhoud. Een regionale werkgroep wisselt nu kennis uit. Als de gemeenten ook op dit gebied samenwerken kunnen ze de noodzakelijke massa maken voor de invoer van zero-emissie zwaar materieel.
  2. Verduurzaming logistiek
    Dit thema omvat de maatregelen ‘ZE-zone (zero-emissiezone) voor vrachtverkeer’, ‘logistieke hubs’ en ‘logistiek makelaar’. Ook hiervoor biedt regionale samenwerking en kennisuitwisseling meer kansen. Zo stellen de gemeenten Delft, Den Haag, Rotterdam en Schiedam een ZE-zone in voor vrachtverkeer per 2025. Andere gemeenten sluiten hier mogelijk na 2025 op aan. Maar die gemeenten moeten daar nog over besluiten. Ze leren dus van de ervaringen van hun collega’s in de regio.
  3. Werkgebonden mobiliteit
    De manier waarop mensen naar hun werk reizen of zakelijke ritten maken, kan invloed hebben op de CO₂-uitstoot in het verkeer. Zowel Bereikbaar Haaglanden en Rijnland als De Verkeersonderneming hebben al jaren intensief contact met werkgevers in de regio om hun medewerkers een bewustere keuze te laten maken voor hun vervoermiddel en de manier van reizen naar werk en weer naar huis. Ook de gemeenten willen hun eigen mobiliteit (zakelijk en woon-werkverkeer) verduurzamen.
  4. Deelmobiliteit combineren met bouwen rond OV-locaties
    Vooral de grote steden kennen verschillende aanbieders van vormen van deelmobiliteit: deelfietsen, -scooters en -auto’s. Die gemeenten doen veel kennis en ervaring op met deze nieuwe concepten. Andere gemeenten hebben daar weer profijt van. Deelmobiliteit kun je goed inzetten als alternatief voor de auto en om gedragsverandering te stimuleren. Dat maakt het dan ook mogelijk om bij nieuwbouwlocaties (bouwen rond OV-locaties) een lage parkeernorm voor te schrijven.

    Bekijk het gehele Programma duurzame mobiliteit
Volgende pagina