Wereldwijd groeit de bevolking. Al die mensen moeten ergens wonen en werken. Dat zet de beschikbare grond voor voedselproductie onder grote druk. Bovendien stellen we steeds hogere eisen aan telers rond duurzaamheid en milieu. Ontwikkelingen als deze noodzaken technologische vernieuwing in de tuinbouwsector. Het programma AgriTech stimuleert deze innovatie en koppelt tuinders aan technologieontwikkelaars. Het biedt bovendien kansen voor verdere versterking van de economie in de metropoolregio.
Eerder startten de 23 gemeenten in de metropoolregio al drie innovatieprogramma’s, gericht op de maakindustrie, op energie & klimaat en op technologie in de zorg. Met deze programma’s ondersteunt de regio fieldlabs en ondernemers met innovatieve ideeën. Het vierde innovatieprogramma richt zich op technologie in de tuinbouwsector. “Om tot innovatieve oplossingen te komen, is samenwerking hierbij essentieel. De technologieontwikkelaar en de eindgebruiker - in vrijwel alle gevallen een glastuinder - werken samen en testen de nieuwe technologie bij het bedrijf van die eindgebruiker. De tuinder zoekt een antwoord voor zijn knelpunt en de ontwikkelaar biedt daar een technologische oplossing voor”, vertelt Colinda de Beer, senior business developer horticulture en programmamanager van AgriTech. “De geboden technologie moet dus werkelijk bijdragen aan het oplossen van het vraagstuk. Anders is er geen sprake van innovatie. Stel, je maakt een robot voor de tuinbouwsector. Maar zo’n robot vergt andere vaardigheden dan een exemplaar die je inzet in de auto-industrie. Je hebt als ontwikkelaar dus essentiële input nodig van de eindgebruiker.”
Een fieldlab is een faciliteit of omgeving met (fysieke) ruimte voor het ontwikkelen, testen, demonstreren en valideren van nieuwe technologieën, producten en innovaties. Denk aan robotisering, 3d‐printing en big dataprocessing. In een fieldlab werken het regionale bedrijfsleven en kennisinstellingen intensief samen. Het doel van de fieldlabs is drieledig: versterking van de regionale economie, bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken en verbetering van de aansluiting van onderwijs en arbeidsmarkt.
Innovatieprogramma’s als deze zijn erg belangrijk voor de regio. Het levert inwoners, bedrijven en gemeenten tal van voordelen op. “Onze tuinbouwsector staat wereldwijd aan de top. Dat willen we uiteraard zo houden. Met nieuwe technologieën kan deze sector inspelen op nieuwe marktvragen en op maatschappelijke ontwikkelingen als duurzaamheid, circulariteit en toenemende schaarste aan landbouwgrond. Met innovaties voor de tuinbouw werk je bovendien aan een sterkere sector, verbeter je de regionale - zelfs landelijke - economie, creëer je nieuwe werkgelegenheid en trek je nieuw talent aan. Daarnaast zijn we als Nederland ook een belangrijke speler als aanbieder van hightech oplossingen. De technologieontwikkelaars kunnen hun vinding opschalen en tevens wereldwijd vermarkten. En daarmee zorg je ervoor dat je niet alleen in onze regio op lokaal niveau voedsel kunt produceren, maar ook dat je dit elders in de wereld beter mogelijk maakt”, aldus De Beer. De inmiddels opgestarte projecten leveren een bijdrage aan het energiezuinig telen, het verkleinen van de ecologische voetafdruk van de tuinbouw en aan meer hoogwaardige banen in gemeenten, gekoppeld aan de automatisering van manuele processen in de tuinbouw.
Colinda de Beer, senior business developer horticulture en programmamanager van AgriTech
Innovatieprogramma’s als deze leveren gemeenten tal van kansen en voordelen op. Denk aan:
Evenals bij de eerdere innovatieprogramma’s werken de MRDH, provincie Zuid-Holland, InnovationQuarter en TNO samen. Voor AgriTech schoof ook Greenport West-Holland aan. De MRDH stelt geld beschikbaar, voor AgriTech € 1 miljoen. InnovationQuarter is, in opdracht van de MRDH, verantwoordelijk voor het programmamanagement. Het inhoudelijke deel van het programma wordt uitgevoerd door InnovationQuarter, TNO en Greenport West-Holland samen. Uitgangspunt is het realiseren van een sterke economische sector die bijdraagt aan de groei van de regionale economie. Een manier om dit te doen is partijen aan elkaar te verbinden en zo consortia te vormen, aanvragen voor vouchers (subsidie) beoordelen en vooral via artikelen en themabijeenkomsten kennis en ervaring delen. De Beer: “Voor baanbrekende innovaties heb je zowel (grijze) technologische kennis als (groene) kennis van de tuinbouw nodig. Wij helpen die groene en grijze kennis aan elkaar te koppelen. Ofwel: we verbinden ondernemingen in de tuinbouw met technologieleveranciers en andere organisaties zoals innovatiecentra. Daarvoor gebruiken we het gezamenlijke netwerk van de programmapartners. Ook stimuleren we technologieleveranciers uit andere sectoren om hun oplossingen te valideren in de tuinbouw.”
Zoals gezegd stelt de MRDH hiervoor geld beschikbaar. Ondernemingen uit de tuinbouw konden samen met technologieontwikkelaars een voorstel, een idee of een business case indienen en daarvoor subsidie (voucher) aanvragen. Er was totaal €700.000 beschikbaar. Dat bedrag werd in twee rondes verdeeld. Tijdens de eerste voucherronde, gestart in het voorjaar van 2021, was €200.000 beschikbaar. “Omdat het voorjaar voor diverse ondernemingen te snel was om alle plannen gereed en goed onderbouwd te hebben, kregen die vanaf december een nieuwe kans. De tweede ronde vouchers eindigde in het eerste kwartaal van 2022 en verdeelde €500.000 aan subsidie voor vijf tot twaalf consortia.” Volgens De Beer moeten aanvragers zelf 60% van het project mede financieren. Gehonoreerde consortia ontvangen naast een geldbedrag voor het project ook begeleiding bij het uitbreiden van hun netwerk, het aanscherpen van hun verdienmodel en promotie van hun innovatie. Na de eerste ronde gingen vanaf september 2021 twee projectconsortia aan de slag. Het ene richt zich op een prototype voor digitale gewasinspectie om daarmee vroegtijdig ziekten en plagen te herkennen. De andere oplossing helpt de tuinder met automatische gewasregistratie om datagedreven te kunnen telen.
“We stimuleren crosssectorale innovatie. Dit leidt namelijk tot meer creativiteit, innovatieve oplossingen en nieuwe bedrijvigheid. Maar hoe pak je dat aan? Hoe breng je jouw innovatievraag goed over? En welke partners kunnen je daar het beste bij helpen? Om bedrijven en consortia te helpen, zetten we voor AgriTech het al beproefde instrument Dare2Cross in. Daarmee verbinden we mensen, bedrijven en organisaties die elkaar in hun gebruikelijke omgeving niet vanzelfsprekend ontmoeten. Dat verbinden doen we rond specifieke thema’s, in oktober 2021 onder de noemer: Grow-Tech for Greens. We daagden deelnemers uit actuele vraagstukken in de tuinbouw te (her)formuleren en een breed scala aan oplossingsrichtingen te verkennen. Denk aan het omgaan met personeelstekorten en seizoenspieken, aan strategische watergift voor een meer homogene teelt, aan efficiëntere inkoopplanning voor het telen door het jaar heen, aan het voorkomen van stilstand door onderhoud van machines en aan imagoverbetering bij de consument.” De deelnemers aan deze Dare2Cross waren vooral telers die zulke vraagstukken herkennen en nader konden toelichten. Maar ook bedrijven uit andere sectoren die met vergelijkbare problemen te maken hebben en technologiebedrijven die mogelijk oplossingen kunnen aanbieden. Lees meer over Dare2Cross
Al met al is samenwerking het centrale uitgangspunt bij het succesvol realiseren van baanbrekende innovaties voor een bepaalde sector, zoals hier de tuinbouw. “Het is bij de technologische ontwikkeling een belangrijke voorwaarde dat eindgebruiker en technologieproducent vanaf de start samen optrekken. Daarnaast moet de wetgever de juiste middelen beschikbaar stellen, zoals subsidies en regelingen. Je moet ergens kunnen testen. En verder speelt onder meer digitale veiligheid een rol. Al met al zijn er veel puzzelstukjes die er samen voor zorgen dat innovatie gaat plaatsvinden die uiteindelijk leidt tot economische groei, zowel voor de ondernemers, de inwoners van de regio, de metropoolregio zelf en het land in z’n geheel.”
Een apart onderdeel van het innovatieprogramma is een onderzoek naar de kansen voor de regio rond de eiwittransitie. Eiwitten zijn er in dierlijke en plantaardige vorm. Bij de productie zijn plantaardige eiwitten veel minder belastend voor het milieu en ze besparen ruimte. Omdat er steeds meer mensen komen, stijgt de vraag naar de voedselproductie die het milieu en de ruimte minder belast. En dat stimuleert de vraag naar deze plantaardige eiwitten. TNO en InnovationQuarter brachten deze kansen in kaart. Het onderzoek werd aan het einde van 2021 afgerond. De rapportage ligt nu bij de interne partners die vervolgens bekijken of de kansen van eiwittransitie voor de regio voldoende zijn om er mee verder te gaan.
Naast het innovatieprogramma AgriTech startten de 23 gemeenten in samenwerking met TNO en InnovationQuarter al eerder drie andere innovatieprogramma’s. Ook startte op 10 mei 2021 een nieuw programma over 5G-innovatie in Zuid-Holland. Lees hieronder meer over de vijf innovatieprogramma’s.
