Het jaar 2021 toonde een mengeling van ontmoetingen, openingen en initiatieven om zowel de bereikbaarheid te verbeteren als de economie te vernieuwen. U leest hier een kleine greep uit de vele activiteiten en projecten die elders in dit jaarmagazine niet aan bod komen.
#VerbeterenBereikbaarheid
Op 5 februari 2021 openden minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) en wethouder Anne Mulder (Stadsontwikkeling, Den Haag) de nieuwe Rotterdamsebaan die knooppunt Ypenburg met de Haagse Centrumring verbindt. Daarbij werd ook de Victory Boogie Woogietunnel, onderdeel van deze weg, geopend. Met onder meer 450 zonnepanelen, die energie leveren voor de bediencentrale en een systeem waarmee de uitstoot van fijnstof uit de tunnel wordt afgevoerd, is de tunnel een van de meest duurzame tunnels van Europa.
Met de opening verbetert de ontsluiting van het Haagse centrum en worden de verkeersstromen rond Den Haag beter verdeeld. Daarnaast ondervinden de omliggende gemeenten Rijswijk en Voorburg minder last van sluipverkeer. En dat komt de leefomgeving ten goede. Ook verkort de nieuwe weg de reistijd naar werkplekken in het Haagse centrum. Zo komen meer banen binnen bereik voor mensen buiten de stad. Voor de aanleg verstrekte de MRDH een subsidie van €222 miljoen. Het Rijk droeg bij met €252 miljoen.
#VerbeterenBereikbaarheid
Met de ingebruikname van Delft Campus heeft ons land op maandag 20 december z’n eerste energieneutrale NS-station. Het station kreeg een nieuwe entree, twee nieuwe perrons, vier nieuwe liften en een nieuwe fiets- en voetgangerstunnel. Opvallend: met zonnepanelen op het vernieuwde perrondak wekt het station nu net zoveel energie op als dat het verbruikt. Het nieuwe station Delft Campus ligt in het hart van de metropoolregio Rotterdam Den Haag en is daarmee een belangrijk kruispunt van verkeersstromen. Volgens Igor Bal, plaatsvervangend portefeuillehouder OV-Ontwikkeling, is dat slechts het begin. “Door de aanleg van twee extra sporen kunnen reizigers straks razendsnel van Leiden naar Dordrecht, en hebben zij een goede aansluiting op het openbaar vervoer netwerk in de hele regio.”
#VerbeterenBereikbaarheid
Het zuidwestelijk deel van de metropoolregio moet beter met het openbaar vervoer bereikbaar worden. Bovendien moet het OV aantrekkelijker worden voor reizigers. Dat blijkt uit onderzoek van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag en de gemeenten Den Haag, Westland en Maassluis. Ook Delft, Rijswijk en Rotterdam namen aan het onderzoek deel. Verbetering van deze zaken zijn essentieel voor de regio als economische motor. Om die reden moeten de komende jaren de buslijnen worden aangepakt op de tracés Den Haag-Naaldwijk-Schiedam-Rotterdam en Naaldwijk-Delft. Rond 2030 moet dit leiden tot een snelle, frequente, betrouwbare OV-verbinding Den Haag-Naaldwijk-Maassluis-Rotterdam en een hoogwaardige OV-verbinding Naaldwijk-Delft. Die OV-verbinding wordt zo ingericht dat deze daarna eventueel kan worden omgezet in een lightrailverbinding. Samen met de betrokken gemeenten gaat de MRDH de nieuwe verbindingen verder uitwerken, waarbij opschaling naar een lightrail in de toekomst niet onmogelijk wordt gemaakt.
#VerbeterenBereikbaarheid
De reis naar het strand van Scheveningen met het OV wordt flink verbeterd. De gemeente Den Haag, de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, NS en HTM ondertekenden in mei de overeenkomst Slim en Schoon waarin de eerste ideeën staan om die ambitie te realiseren. Samen investeren de vier partners hiervoor €30 miljoen. Volgens het plan moet een tram van Den Haag CS met slechts een enkele tussenstop snel naar het strand kunnen rijden. Daarnaast komen er extra bewaakte en onbewaakte stallingen voor (deel)fietsen en (deel)scooters. En om het nog aantrekkelijker te maken reis je naar het strand met trein én tram op slechts één kaartje. Op die manier kunnen reizigers schoner en efficiënter naar de Haagse kust zonder hun auto.
#VerbeterenBereikbaarheid
Reizigers geven het openbaar vervoer in de metropoolregio een 8! Dat blijkt uit de OV-klantenbarometer van het CROW, het kennisplatform voor infrastructuur, verkeer & vervoer en openbare ruimte. De bus in Den Haag (HTM) en de streekbus in Haaglanden (EBS) krijgen een 8,2. Verder waarderen de reizigers de tram (HTM) met een 8,0 en RandstadRail (HTM) met een 8,1. In Rotterdam scoren tram en metro (RET) een 7,9 en het busvervoer (RET) een 8,0. Het busvervoer op Voorne-Putten en Rozenburg (EBS) krijgt een 7,8.
Deze cijfers voor het OV in de regio liggen overigens in lijn met de waardering van het OV in Nederland. “Deze cijfers zijn een mooi compliment aan de OV-bedrijven en haar medewerkers”, benadrukt Igor Bal, portefeuillehouder OV-concessiemanagement bij de MRDH. “Ook tijdens de coronapandemie realiseerden zij uitstekend vervoer voor de reizigers die ondanks de lastige periode het OV bleven gebruiken.”
#VerbeterenBereikbaarheid
De 23 burgemeesters binnen de metropoolregio willen dat zoveel mogelijk gemeenteambtenaren duurzaam en buiten de spits naar het werk reizen. Maar hoe? Bij het verbeteren van de bereikbaarheid werk je niet alleen aan infrastructuur, maar ook aan verandering van reisgedrag. Spreiding van reistijden zorgt ervoor dat trams en treinen bijvoorbeeld op bepaalde tijden niet meer overvol zijn, dat er minder voertuigen in de spits zijn en dat je medewerkers en materieel efficiënter kunt inzetten. Tijdens de coronapandemie bleek dat gemeenteambtenaren goed deels thuis konden werken en op andere tijden naar kantoor hoefden te komen. Dat willen de burgemeesters zo houden.
Daarnaast gaan de gemeenten ook in gesprek over duurzaam en buiten de spits reizen met bedrijven en onderwijsinstellingen in hun gemeenten. Ook vervoerders en onderwijsinstellingen maken met elkaar afspraken over dit onderwerp. Zo begint en eindigt een deel van de lessen bij hogeschool InHolland op een tijdstip dat reizen buiten de spits mogelijk wordt. De vervoerders zorgen op dat moment voor een passend OV-aanbod voor de studenten. De bedoeling is dat deze aanpak breder wordt ingezet.
#VerbeterenBereikbaarheid
Kennisplatform CROW reikt elke twee jaar het ‘gouden wiel’ uit. In 2021 gebeurde dat voor de vijfde keer en voor het eerst aan een regio. Op 4 november werd de metropoolregio Rotterdam Den Haag uitgeroepen tot de regio met de meest duurzame mobiliteit! Daarmee nam de MRDH de wisseltrofee over van de gemeente Almere die in 2019 won. Directeur Pieter Litjens van CROW reikte de prijs uit aan portefeuillehouder Duurzame Mobiliteit en tevens wethouder in Delft, Martina Huijsmans.
Jaarlijks maakt CROW een ranglijst van overheden met de meest duurzame mobiliteit. De top 10 wordt bepaald op basis van diverse criteria, zoals aantal laadpunten en deelauto’s, maar ook criteria rond klimaat en luchtkwaliteit. Van alle 28 regio’s in Nederland maken de inwoners van de metropoolregio de minste verplaatsingen met de auto. De regio kent de meeste deelauto’s per inwoner en scoort een tweede plek op het aantal laadpalen. Er wordt dan ook relatief weinig CO2 per inwoner uitgestoten.
#VerbeterenBereikbaarheid
Wil je het gebruik van het OV bevorderen, dan moet je de gehele reis - van deur tot deur - aantrekkelijk maken. Ook je fietsrit naar het station moet comfortabel zijn. Belemmeringen, zoals gevaarlijke oversteekpunten met lange wachttijden of omfietsroutes, leveren dan te veel gedoe op. Deze obstakels vergroten de kans dat je voor je volgende reis je fiets laat staan en in plaats daarvan de auto pakt. Maar als je de auto met het OV combineert, moeten er wel voldoende P+R-plekken zijn.
Kortom, wil je ketenmobiliteit - ander vervoer in combinatie met OV - bevorderen, dan moet je belemmeringen wegnemen, zorgen voor voldoende plekken om auto of fiets te stallen en goede belevingswaarde creëren, ofwel goed en snel op OV-knooppunten kunnen overstappen. In juni 2021 maakten de 23 gemeenten uit de metropoolregio Rotterdam Den Haag een handreiking ketenmobiliteit waarin zij aangeven wat er nodig is om al dit soort uitgangspunten op OV-knooppunten te verbeteren. De MRDH draagt 50% bij aan de kosten die gemeenten of andere partijen maken voor het verbeteren van deze OV-knooppunten.
Met zo’n MRDH-bijdrage wordt ook station Rodenrijs in Lansingerland opgeknapt. Het metro- en busstation is al ruim tien jaar onderdeel van de succesvolle metrolijn E tussen Rotterdam en Den Haag. De werkzaamheden bestaan onder meer uit het vernieuwen van het busperron, het overdekken en verdubbelen van het aantal fietsparkeerplaatsen en het realiseren van diverse duurzaamheidsmaatregelen, zoals zonnepanelen, oplaadvoorzieningen en duurzame beplanting.
#VerbeterenBereikbaarheid
Op 20 september 2021 bracht minister Barbara Visser van Infrastructuur en Waterstaat een werkbezoek aan Voorne-Putten. Zij werd begroet door wethouder Igor Bal (Nissewaard), burgemeester Foort van Oosten (Nissewaard), wethouder Peter Schop (Hellevoetsluis), wethouder Robert van der Kooi (Brielle) en burgemeester Gregor Rensen (Brielle). Het onderwerp van gesprek: de knelpunten rond de bereikbaarheid van Voorne-Putten. En ook: welke maatregelen kunnen we daarvoor inzetten? Namens de MRDH was regiobestuurder Pieter Varekamp aanwezig. Samen met de minister bezochten zij onder meer het bedrijf De Rijke Group, waar CEO Kees de Rijke vertelde hoe een betere bereikbaarheid tot een beter vestigingsklimaat en kansen voor ondernemers leidt.
#VernieuwenEconomie
De technische maakindustrie op de bedrijventerreinen Spaanse Polder en ’s-Gravelandsepolder - het Schiedistrict - snakt naar geschoold personeel. Met een financiële bijdrage van de MRDH startte Hogeschool Rotterdam het Living Lab SchieDistrict en brengt daarmee jong talent en bedrijven samen. Daarbij wordt nadrukkelijk de samenwerking met andere gemeenten gezocht. Koos Kerstholt, projectleider Kenniscentrum Business Innovation bij Hogeschool Rotterdam, is erg enthousiast over de start van het Living Lab SchieDistrict: “Met een Living Lab stimuleren we deelnemers om uit hun comfortzone te komen, om te kijken naar hun rol in het ecosysteem en van daaruit te werken aan de ontwikkeling en realisatie van nieuwe businessmodellen die waarde creëren voor het bedrijf en voor de maatschappij.”
Het Living Lab startte met 45 studenten die bij bedrijven in en om het SchieDistrict aan de slag gingen: de ‘change agents’ die bedrijven helpen met innoveren. Het initiatief moet personeel duurzaam aan de regio binden en zorgen voor een betere afstemming tussen onderwijs en arbeidsmarkt.
#VernieuwenEconomie
Retailers die geen online kanaal hebben, hadden de afgelopen jaren en zeker tijdens de coronacrisis grote moeite om hun producten digitaal aan de man te brengen. En dat terwijl het aantal online bestellingen sinds het begin van de pandemie fors is gestegen. Ook na de pandemie is online vindbaar zijn en online kunnen verkopen voor ondernemers belangrijker dan ooit. Het is echter voor veel ondernemers lastig om stappen te maken naar een webshop of het digitaal bijhouden van je voorraad. Waar moet je beginnen en hoe pak je het aan? De MRDH stelt de gemeenten Den Haag, Capelle aan den IJssel, Schiedam en Zoetermeer in staat ondernemers in het mkb (via een financiële bijdrage, de zogenoemde vouchers) te helpen bij hun digitalisering. Met de vouchers gaan de vier gemeenten de ondernemers helpen stappen te maken in hun digitaliseringstransitie.
#VernieuwenEconomie
Het aantal cyberaanvallen steeg de afgelopen jaren fors. Dat kost ondernemers veel geld om weer bij hun gegevens te kunnen komen. Bij elkaar in Zuid-Holland zo’n €2 tot €4 miljard per jaar. In het ergste geval moeten zij hun (web)winkel sluiten. Ondanks dat zien ondernemers nog niet altijd de noodzaak zich tegen cybercriminaliteit te beveiligen. Daarom start Security Delta (HSD) een programma dat de cyberweerbaarheid van ondernemers in zes essentiële sectoren moet vergroten. Onder meer door bewust te worden van de risico’s, kennis op peil te houden, in te zetten op preventie en hulp te bieden na de cyberaanval. De MRDH maakt dit initiatief mede mogelijk.
#VernieuwenEconomie
Het Delft on Internet of Things (DoIoT) fieldlab opende in 2021 nieuwe onderzoeksfaciliteiten voor 5G. Deze faciliteiten zijn beschikbaar voor bedrijven, overheden en onderzoeksinstituten. Het testen met 5G versnelt innovaties op het gebied van onder meer mobiliteit en logistiek. De MRDH hielp bij het opzetten van het DoIoT fieldlab op The Green Village bij TU Delft. Er zijn al enkele projecten gestart. Zo gaat onder meer Techtics aan de slag met het verder ontwikkelingen van de BeachBot, de afvalrobot die sigarettenpeuken op het strand ontdekt en opruimt. En Audus gaat voor slechthorenden een digitale techniek testen die de geluidskwaliteit voor hen verbetert.
#VernieuwenEconomie
Hoe kan een opvoedrobot ouders met een verstandelijke beperking en begeleiders helpen? Die vraag staat centraal in het innovatieprogramma ZorgTech, waarin de MRDH, provincie Zuid-Holland, TNO, InnovationQuarter en Medical Delta financieel en inhoudelijk samenwerken. De ontwerpers onderzoeken manieren waarop opvoedrobot Luna als een buddy - die activeert, structureert en ondersteunt - het gezin kan helpen. Zo kan Luna onder meer via sensoren waarnemingen doen en op basis daarvan reminders, uitleg of instructies geven.
#VernieuwenEconomie
Zuid-Holland wil dé proeftuin voor Nederland en Europa zijn om innovatie op energie en klimaat te versnellen. Aan die doelstelling werken de provincie Zuid-Holland, MRDH, TNO en InnovationQuarter samen in het innovatieprogramma Energie & Klimaat. Enerzijds door de positionering en profilering van bestaande fieldlabs te versterken, anderzijds door het mkb te stimuleren de infrastructuur te gebruiken die de regio rijk is. In het voorjaar van 2021 ontvingen vijftien projectconsortia subsidie waarmee zij hun innovatie op het gebied van verduurzaming in de praktijk kunnen toetsen.
Innovaties variëren van het hergebruiken van warmte uit afvalwater in een bestaande benedenwoning tot een uniek laadtegelsysteem voor e-bikes en -scooters. Zo kan de laadtegel via een aangepaste oplaadstandaard een e-bike laden. Met tegels als deze heb je minder infrastructuur nodig, verminder je brandgevaar en maak je elektrisch vervoer aantrekkelijker. De innovatieve projecten dragen bij aan de energietransitie en klimaatdoelstellingen, maar ook aan het versterken van de metropoolregio als proeftuin. En dat draagt weer bij aan de groei van werkgelegenheid. Met de selectie van deze vijftien projecten is de totaal €1,6 miljoen door de provincie beschikbaar gestelde subsidie vergeven.
#VernieuwenEconomie
Quantumcomputers hebben een enorme rekenkracht. Zo kun je er heel snel de logistieke planning van de Rotterdamse haven mee maken. Ook kun je er supergevoelige metingen van natuurverschijnselen mee uitvoeren. In Delft bouwen zes private bedrijven, verenigd in ImpaQT Delft, nu samen aan zo’n computer. Juist die samenwerking kan tot een forse versnelling leiden in de quantumtechnologie, een van de ambities die tachtig regionale overheden, kennisinstellingen en bedrijven vaststelden in de Groeiagenda Zuid-Holland. Elk van de zes bedrijven bouwt een onderdeel van de computer, zoals kabels of processors. InnovationQuarter bracht deze ImpaQT-partijen in contact met grote eindgebruikers. Dankzij investering van de MRDH en Quantum Delta NL kon in november 2021 de eerste pilot starten. De bedrijven zelf investeren ook.
#VernieuwenEconomie
Het mkb en de tuinbouwsector kregen financiële steun van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) om een stap zetten in verdere digitalisering en cyberweerbaarheid. De Digiwerkplaats Haaglanden en de Haagse Hogeschool kregen geld voor het opzetten van e-learnings voor mkb ondernemers. De gemeente Delft was aanvrager van dit project. Daarnaast kunnen tuinbouwbedrijven in een apart project hun kennis en vaardigheden op het gebied van digitalisering en cyberweerbaarheid versterken. Hiervoor was aan de MRDH een bijdrage aangevraagd door de gemeente Westland en de Greenport West-Holland in samenwerking met InnovationQuarter.
