Woord vooraf

Samen sterk!

De metropoolregio heeft een sterke internationale oriëntatie en een diverse economische structuur met zwaartepunten in alle topsectoren. De regio kent ook vier topuniversiteiten en diverse hogescholen. Daarnaast heeft ze fraaie natuur vlak bij de grootste stadscentra. Factoren als deze geven het gebied een zeer goede uitgangspositie om de positie als Europese topregio te verstevigen.

In- en externe bereikbaarheid verbeteren

Optimale bereikbaarheid en mobiliteit zijn daarbij belangrijke onderdelen. Het zijn essentiële voorwaarden voor een economisch vitale, leefbare, duurzame en sociale ontwikkeling van de metropoolregio. Met interne bereikbaarheid benut je optimaal de kwaliteiten van de verschillende deelgebieden binnen de metropoolregio. Met verbeterde externe, (inter)nationale bereikbaarheid versterk je de economische relatie met andere economische zwaartepunten in Nederland en daarbuiten.

Intensief samenwerken

De 23 MRDH-gemeenten werken samen hard aan het versterken van het economisch vestigingsklimaat en aan verbeterd verkeer en vervoer om een Europese topregio te blijven. Dat doen ze niet alleen. Daarvoor werken ze ook intensief samen met bedrijven, vervoerders en kennisinstellingen, omliggende regio’s als Drechtsteden en Holland- Rijnland, de provincie Zuid-Holland, het Rijk en Europa. Daarnaast werkt de Metropoolregio nauw samen met de Economische Programmaraad Zuidvleugel (EPZ), het triple helix orgaan van vertegenwoordigers van bedrijfsleven, overheden en kennisinstellingen. Al die partijen willen in het gebied investeren. In economische vernieuwing, verbeterde bereikbaarheid, toonaangevende duurzaamheid en toenemende aantrekkingskracht. Dit moet de internationale concurrentiekracht vergroten.
Samenwerken om weer een Europese topregio te worden.

Investeren in vernieuwen

De titel van het Regionaal Investeringsprogramma - Investeren in vernieuwen - dat in 2016 is vastgesteld, vat de uitdaging voor onze metropoolregio goed samen. Alleen door gerichte en samenhangende investeringen kunnen we het potentieel van onze regio ten volle benutten. Het OESO-rapport ‘Territorial Review of The Metropolitan Region of Rotterdam The Hague’ legt de vinger op de zere plek. De economische prestaties van onze regio blijven achter bij vergelijkbare regio’s in Nederland en daarbuiten. Het rapport beschrijft de kansen die onze regio heeft, maar benoemt tevens dat dit potentieel onderbenut is. Investeren in de versterking van de economische structuur kan volgens de OESO leiden tot een langjarige structurele economische groei van 3%. Dit betekent ook meer werkgelegenheid voor alle lagen van de beroepsbevolking in de regio. En dat is nodig ook, want de werkgelegenheid blijft achter bij andere regio’s.

Rijk betrekken bij investeringsprogramma

De boodschap van de OESO is duidelijk. Samen met de provincie Zuid-Holland, de Economische Programmaraad Zuidvleugel en de Dordtse en Leidse regio zijn de 23 gemeenten er in geslaagd om in korte tijd een Regionaal Investeringsprogramma op te stellen, dat wat later aan minister-president Rutte werd overhandigd. Een belangrijke stap voor het starten van het gesprek met het Rijk. Betrokkenheid van het Rijk bij het tot uitvoering brengen van dit investeringsprogramma is immers essentieel. In dit jaaroverzicht tonen we een groot aantal mijlpalen die in 2016 zijn behaald. Mijlpalen op het gebied van vernieuwen in verbindingen, in economie, in energie en in stad en omgeving.
Minister-president Rutte neemt het Regionaal Investeringsprogramma in ontvangst.

Schouders eronder zetten

Kortom, de Metropoolregio Rotterdam Den Haag heeft alles in zich om weer een economische topregio te worden. Het realiseren van die toppositie lukt alleen als we er met elkaar onverminderd de schouders onder zetten. Samen sterk! In 2015 en 2016 is de belangrijke basis gelegd om in 2017 en 2018 concrete resultaten voor onze regio te boeken.

Voorzitter Ahmed AboutalebVice-voorzitter Pauline Krikke



Vernieuwen verbindingen

Verder investeren in bereikbare regio

Van uitbreiding metronetwerk tot snelle fietstrajecten

Investeringen voor verbeterde bereikbaarheid leiden niet alleen tot economische groei in de regio, ook tot meer duurzaam vervoer en meer werkgelegenheid. Bovendien dragen diverse initiatieven bij aan de fitheid en gezondheid van werknemers. Dankzij onder meer nieuwe snelfietsroutes laten die hun auto staan en pakken ze sneller de fiets, al dan niet in combinatie met het openbaar vervoer. Dankzij intensieve samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven kun je tot successen komen. Enkele voorbeelden van behaalde mijlpalen in 2016.





1. Uitbreiding dankzij Europese steun

Meer metro’s en arbeidsplaatsen in Rotterdamse regio

In december 2016 tekenden de Europese Investeringsbank (EIB) en de Rotterdamse RET een leningsovereenkomst van € 120 miljoen. Daarmee kan de Rotterdamse vervoersmaatschappij 22 nieuwe metrotoestellen aanschaffen en de spoorbeveiliging van het metronetwerk verbeteren. De investering levert bovendien nieuwe arbeidsplaatsen op.

De EIB is de instelling voor langlopende leningen van de Europese Unie. De Metropoolregio Rotterdam Den Haag staat garant voor de lening. Daardoor kon de RET de € 120 miljoen tegen een rente van minder dan 1 procent lenen. “We besparen daarmee jaarlijks € 3 miljoen aan rente. Daarmee kunnen we onze kosten verlagen en hebben we minder subsidie nodig”, zegt Pedro Peters, in 2016 nog CEO van de RET. Op die manier snijdt het mes aan twee kanten, want de Metropoolregio realiseert zo uitstekende bereikbaarheid van de regio.
‘Dankzij de garantie van de MRDH kon de RET tegen een zeer lage rente lenen’

Tachtig arbeidsplaatsen

De RET gebruikt het geld om zestien nieuwe metrotoestellen voor de Hoekse Lijn aan te schaffen. Met het resterende bedrag vernieuwt de RET de beveiliging op het spoor van het bestaande metronet en die van de Hoekse Lijn.
‘De investering verbetert de al uitstekende bereikbaarheid van de regio’

Duurzame transportinfrastructuur

“Ik ben blij dat de EIB een bedrijf met zo’n groot maatschappelijk en economisch belang kan steunen. Met haar investeringen wil de bank burgers immers voorzien van duurzame en betrouwbare transportinfrastructuur, tegen de best mogelijke condities”, lichtte vicepresident Pim van Ballekom van de EIB toe.



2. Tracébesluit maakt hogere frequentie mogelijk

Vanaf 2023 elke tien minuten een Sprinter

Met het Tracébesluit voor de spooruitbreiding Rijswijk - Delft Zuid zet het Kabinet een belangrijke stap in de verbetering van het economisch vestigingsklimaat van de Zuidelijke Randstad. Dankzij dit besluit gaan er vanaf 2023 meer Sprinters rijden tussen Dordrecht en Leiden. Per uur komen er nu vier Sprinters voorbij, straks zes.

De frequentieverhoging naar zes Sprinters per uur moest aan drie voorwaarden voldoen: (1) in de omgeving van hoogwaardig openbaar vervoer moeten minimaal 25 duizend woningen komen, (2) er moeten voldoende extra treinreizigers zijn en (3) het spoor tussen Rijswijk en Delft Zuid moet worden uitgebreid.

Meer woningen, reizigers én Sprinters

Tien jaar geleden spraken de partners in Stedenbaan - de regionale overheden, NS en ProRail - af dat zij voor voldoende woningen bij de stations en voor extra reizigers gaan zorgen. Volgens de Monitor Stedenbaan, gepubliceerd op 7 december 2016, is hieraan voldaan. Nu staatsecretaris Dijksma het Tracébesluit Rijswijk – Delft Zuid heeft genomen, wordt ook aan de derde randvoorwaarde voldaan en kan vanaf 2023 de Sprinter elke tien minuten rijden.
‘Zonder hechte samenwerking was dit nooit gelukt’

Belangrijke stap

“Zonder deze hechte samenwerking was dit resultaat nooit gelukt”, meent voorzitter Brok van het Bestuurlijk Platform Stedenbaan. “De partners hebben bewezen dat het kan.” Het Regionaal Investeringsprogramma geeft het realiseren van vier sporen tussen Rotterdam en Den Haag hoge prioriteit, om zo tot een meer geïntegreerde regionale economie te komen. De spooruitbreiding op het tracé Rijswijk - Delft Zuid betekent een belangrijke stap naar die vier sporen. Als gevolg hiervan komen er in 2017 tussen Rotterdam en Schiedam twee sporen en perrons vrij. Na enkele aanpassingen worden die ingezet voor een betere treindienst tussen Rotterdam en Den Haag.

Stedenbaan

Met Stedenbaan willen de partners de economische, ruimtelijke en mobiliteitsontwikkelingen integraal op elkaar afstemmen. De partners zijn de regio’s Drechtsteden, Midden-Holland en Holland Rijnland, de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, provincie Zuid-Holland, NS, ProRail en de gemeenten Rotterdam en Den Haag.



3. Railconcessies voor RET en HTM

Waardering OV in komende jaren omhoog brengen

In juli gunde de MRDH de concessie voor tram en metro in de regio Rotterdam aan de RET. In december gunde zij aan de HTM de tramconcessie in Den Haag en omstreken. De komende tien jaar werken RET, HTM en MRDH aan het verder verbeteren van het tram- en metrovervoer voor de inwoners en bezoekers van de regio.

Zowel voor RET als HTM loopt de concessieperiode van december 2016 tot december 2026. De concessie voor RET heeft een contractwaarde van € 3 miljard, die voor HTM € 2 miljard. Gedurende deze tien jaar verzorgen beide vervoersorganisaties het vervoer met metro en/of tram in hun regio, inclusief alle infrastructurele werken, het onderhoud hiervan en het aanbod van activiteiten voor een goede sociale veiligheid. Uitgangspunt van de nieuwe concessies is dat de huidige tram- en metrolijnen gehandhaafd blijven.

Afspraken gemaakt

De MRDH vindt het belangrijk dat inwoners en bezoekers van de regio op een comfortabele manier met het openbaar vervoer naar hun werk, school of sportclub kunnen gaan. Daarom maakte zij met de vervoerspartners afspraken die de kwaliteit van het reizen met tram en metro bevorderen. Zo is afgesproken dat de reizigers het openbaar vervoer van zowel RET als HTM minimaal met een 7,5 moeten waarderen. En die waardering moet oplopen tot een 7,8 aan het einde van de concessieperiode in 2026. De huidige waardering voor RET tram was in 2016 een 7,9, voor RET metro een 7,7. HTM tram scoorde een 7,5.
‘Reizigers moeten de tram/metro met een 7,5 waarderen, oplopend tot een 7,8 aan het einde van de concessieperiode’

Extra op tijd rijden

Ook zijn afspraken gemaakt over stiptheid en minimale rituitval. Door hieraan een bonus-/malusregeling te koppelen, prikkelt de MRDH de vervoerders extra om op tijd te rijden. De RET verbetert haar reisinformatie door de RET-app van nog meer mogelijkheden te voorzien, door Engelstalige reisinformatie te ontwikkelen en route-informatie in de tram verder te realiseren. HTM gaat ook in Delft een informatiepunt openen dat tevens moet bijdragen aan de waardering van klanten.

Nieuwe stadstram voor regio Den Haag

De MRDH, gemeente Den Haag en HTM werkten de afgelopen jaren samen en investeerden in een hoogwaardig openbaar vervoersnetwerk. Een netwerk dat ruimte biedt aan alle reizigers. In 2016 is op steeds meer lijnen in de regio Den Haag de nieuwe stadstram gaan rijden. De nieuwe trams kunnen meer reizigers vervoeren dan de huidige rood met beige trams. De tram en de halte zijn gelijkvloers waardoor instappen gemakkelijk en snel gaat. De voertuigen rijden onder de naam R-net. Dit is een keurmerk voor hoogwaardig openbaar vervoer in de Randstad. Het staat voor betrouwbaar, frequent en comfortabel openbaar vervoer.

4. ’s Werelds eerste zelfrijdende systeem blijft rijden

Capelse Parkshuttle nog zeker twee jaar actief

In november besloot de MRDH om de concessie van vervoersmaatschappij Connexxion te verlengen tot eind 2018. Daarmee blijft het eerste zelfrijdende systeem in Nederland, de Parkshuttle naar bedrijventerrein Rivium in Capelle aan den IJssel, nog zeker twee jaar rijden. Daarna wil de gemeente Capelle het huidige systeem vernieuwen en de route uitbreiden.

De Parkshuttle rijdt al zeventien jaar en is daarmee ’s werelds oudste vorm van zelfrijdende openbaar vervoer op de weg. In al die tijd groeide het succes van deze zelfrijder; meer dan tweeduizend reizigers gebruiken elke dag de Parkshuttle die metrostation Kralingse Zoom in Rotterdam met het Rivium in Capelle aan den IJssel verbindt. Aan de rijtuigen is de ouderdom niet te merken. Wel stelde de MRDH als voorwaarde dat delen van de rijbaan waar spoorvorming is ontstaan, worden vernieuwd.

Hoge waardering reizigers

De concessie werd vooral verleend vanwege de hoge reizigerswaardering en de bijdrage aan de aantrekkelijkheid van het Rivium. Vooral zaken als betrouwbaarheid, de ruimere dienstregeling (op werkdagen van 6.00 tot 21.00 uur), kortere wachttijden in de daluren en betere reisinformatie scoren hoog bij gebruikers. De gemeente Capelle aan den IJssel wil niet alleen het systeem vernieuwen, maar ook per eind 2018 het traject verlengen. Aanvankelijk naar een halte bij de Van Brienenoordbrug. Daar kunnen gebruikers dan een elektrische fiets huren of overstappen op de Waterbus. De route hier naartoe voert over de openbare weg, waardoor de Parkshuttle straks het eerste systeem van Nederland zou zijn dat werkelijk autonoom, dus zonder bestuurder, tussen het overige verkeer in rijdt.
‘Capelle aan den IJssel wil het traject van de zelfrijdende shuttle eind 2018 verlengen’

Goud in handen

Volgens wethouder Verkeer en Vervoer Dick van Sluis heeft de gemeente Capelle aan den IJssel goud in handen. “Waar anderen pas nu naar zelfrijdend vervoer gaan kijken, zijn wij er in Capelle al sinds 1999 mee vertrouwd. Dat geeft ons een voorsprong en maakt dat ons zelfrijdend vervoer volop in de belangstelling staat, zowel nationaal als internationaal.”

Automatisch vervoer op de Last Mile

Samen met de gemeenten Leiden, Den Haag, Leidschendam-Voorburg, Delft, Rijswijk, Rotterdam, Schiedam, Capelle aan den IJssel, de provincie, de TU Delft en de Rotterdamse en Haagse Hogeschool ontwikkelt de Metropoolregio oplossingen voor de laatste reiskilometers in het Fieldlab Automatisch Vervoer op de Last Mile (AVLM). Onderdelen hiervan zijn de Parkshuttle in Capelle aan den IJssel en sinds juni 2017 het Researchlab Automated Driving van de TU Delft. In Delft worden de praktijkeffecten van nieuwe automatische technologie getest. Het Fieldlab AVLM verbindt en brengt innovatie van idee, via onderzoek, simulaties en labtesten naar praktijktesten op de andere locaties en uiteindelijk tot werkelijke toepassing in het vervoersysteem van de metropoolregio. De 23 gemeenten willen zo de regio ontwikkelen tot een internationaal toonaangevend onderzoeks- en praktijkgebied.

5. Nieuw startstation E-lijn geopend

Dankzij gebogen glas en staal droog van en naar stationshal lopen

Na een bouwtijd van nog geen twee jaar werd het nieuwe, moderne Haagse startstation feestelijk geopend. De nieuwe start- en eindhalte van de RandstadRail E-lijn, tussen Rotterdam Slinge en Den Haag Centraal, maakt onderdeel uit van het stationsgebied. Via een overdekte looproute kunnen reizigers van en naar de stationshal van Den Haag Centraal lopen.

Op 22 augustus verrichtte de Haagse wethouder Verkeer & Vervoer en vicevoorzitter Vervoersautoriteit MRDH, Tom de Bruijn, samen met regiodirecteur ProRail Cees de Vries de officiële openingshandeling. Ook vertegenwoordigers van RET en HTM waren daarbij. De grote blikvanger van het station is de glazen en stalen overkapping van de perrons, die bestaat uit gebogen glas en staal. Om de impact op de omgeving - vooral op de woonwijk Bezuidenhout-West - zo klein mogelijk te houden, is het tracé aangebracht op de zeer slank vormgegeven overkapping.
‘De grote blikvanger van het station is de overkapping van de perrons’

Rol MRDH

De bouw van het staton startte in het najaar van 2014. De bouw van de nieuwe halte werd door ProRail uitgevoerd, in opdracht van de gemeente Den Haag, RET, HTM en Metropoolregio Rotterdam Den Haag. De Vervoersautoriteit van de MRDH is naast medefinancier van het project ook betrokken als concessieverlener voor het openbaar vervoer en als toekomstig beheerder.

6. High Five voor nieuwe fietstrajecten

Met snelfietsroutes investeren in bereikbare regio

Fietssnelwegen hebben een positief effect op de verkeersdrukte. Dankzij deze snelle routes stappen steeds meer automobilisten uit hun auto en nemen zij de (elektrische) fiets, al dan niet in combinatie met het openbaar vervoer. Twee snelfietsroutes tussen Leiden en Den Haag zijn al in gebruik. Op deze routes nam het aantal fietsers toe met 15 tot 25 procent.
In 2016 is € 33,9 miljoen aan acht snelfietsroutes toegewezen. Deze snelfietspaden moeten de doorstroming van het verkeer tussen en binnen de aangesloten gemeenten gaan verbeteren.

De regio kent drie snelfietsroutes die vanaf 2018 tot eind 2021 gerealiseerd moeten worden. Het zijn:
1. de Verlengde Velostrada in Den Haag en Leidschendam-Voorburg
(€ 4,5 miljoen);
2. de snelfietsroute Rotterdam-Gouda (€ 4,7 miljoen);
3. de snelfietsroute F15-IJsselmonde (€ 5,5 miljoen).
De totale kosten bedragen € 14,6 miljoen. Vanuit het amendement Hoogland stelt het ministerie van Infrastructuur en Milieu de helft beschikbaar. De andere helft van de aanlegkosten wordt bekostigd door de MRDH, de betrokken gemeenten en de provincie Zuid-Holland. De provincie is trekker van de drie fietspaden.

Vijf routes via Beter Benutten

In het kader van het programma Beter Benutten Haaglanden betaalt het ministerie van Infrastructuur en Milieu eveneens de helft van de aanlegkosten van vijf andere snelfietsroutes. Het gaat om een bedrag
van € 7,7 miljoen. Ook hier leggen de MRDH, de betrokken gemeenten en de provincie de andere helft bij.
‘Dankzij deze snelle fietsroutes stappen steeds meer automobilisten uit hun auto’
Deze vijf snelfietsroutes moeten rond het eind van 2017 gerealiseerd zijn:
1. Midden-Delfland – Delft – Pijnacker/Nootdorp – Zoetermeer;
2. Leiden – Katwijk;
3. Naaldwijk – Wateringen – Rijswijk;
4. Rijswijk – Den Haag;
5. Delft – Rijswijk – Den Haag – Voorburg.

In het programma Beter Benutten werken Rijk, regio en bedrijfsleven samen om de bereikbaarheid in de drukste regio’s in ons land over weg, water en spoor te verbeteren.

Fietsgebruik stimuleren

Naast de realisatie van deze nieuwe fietstrajecten stimuleren de 23 gemeenten in de Metropoolregio, samen met provincie, Rijk en bedrijfsleven, het gebruik van de fiets. Onder meer door extra aanbod van OV-fietsen bij Rotterdamse metrostations te realiseren, werknemers te wijzen op de voordelen van de e-bike en met campagnes als ‘Op de fiets werkt beter’ werknemers uit de auto en op de fiets te krijgen. Ook op die manier investeren zij in een bereikbare regio.

7. Nieuwe Laan van Mathenesse geopend

Verbeterde bereikbaarheid bedrijven en kassen

De nieuwe verbindingsweg N209-N470 tussen de gemeenten Lansingerland en Zoetermeer verbetert de bereikbaarheid van de bedrijventerreinen en het kassengebied aan de zuidzijde van de A12. Dankzij de snellere doorstroming kan het verkeer zich beter verdelen. De nieuwe weg werd op 9 juni geopend.

In aanwezigheid van ondernemers en betrokken partijen openden wethouder Zoetermeer Marc Rosier, tevens voorzitter van de Gemeenschappelijke Regeling (GR) Bleizo, en wethouder Lansingerland Albert Abee de nieuwe weg. De nieuwe weg, die de naam Laan van Mathenesse kreeg, verbindt de N209 met de Lansinghageweg en maakt daarmee een aansluiting op de N470. De nieuwe verbindingsweg is onderdeel van ‘programma Kwaliteitsnet goederenvervoer’ en vormt een alternatief voor het toenemende vrachtverkeer tussen de Greenports West- en Oostland, dat nu nog gebruik moet maken van de A12.
De circa 3 km lange Laan van Mathenesse ontsluit ook het nieuw te ontwikkelen gebied Bleizo. Daarnaast ontsluit de weg enkele bedrijfskavels in het kassengebied Overbuurtse polder in Bleiswijk.

Weg cruciaal voor economie

“Een goede bereikbaarheid is cruciaal voor het economisch functioneren van het gebied. Daarmee kunnen bedrijven blijven presteren en investeren. De gezamenlijke overheden zijn verantwoordelijk voor de infrastructuur en leveren met de aanleg van deze nieuwe weg een waardevolle bijdrage aan de bereikbaarheid”, benadrukten de wethouders Rosier en Abee.
‘Een goede bereikbaarheid is cruciaal voor het economisch functioneren van het gebied’

Initiatiefnemers

De verbindingsweg is aangelegd in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (uitgevoerd door de provincie Zuid-Holland), de MRDH en de Gemeenschappelijke Regeling Bleizo, een samenwerkingsverband van de gemeenten Lansingerland en Zoetermeer. Vanuit de toenmalige stadsregio Rotterdam is € 1,5 miljoen subsidie toegekend.

Vervoersknoop Bleizo

De weg geeft aan de zuidzijde van de A12 tevens toegang tot de Vervoersknoop Bleizo. Daar wordt in 2018 het nieuwe OV-knooppunt gerealiseerd, met een NS treinstation, een halte van Randstadrail, haltes voor regionale buslijnen en een P+R voor zevenhonderd parkeerplaatsen. Op 1 november 2016 is de eerste paal van het viaduct over de A12 geslagen. Bij het viaduct (zuidzijde) komt een nieuw treinstation; op het viaduct een RandstadRail-halte. Het viaduct verbindt vanaf eind 2018 alle vervoersmodaliteiten bij Zoetermeer en Lansingerland: trein, lightrail, bus, auto en fiets. Ook het landschap ten noorden en zuiden van de A12 wordt met een groene laan over het viaduct met elkaar verbonden.

Vernieuwen economie

Roadmap Next Economy en Fieldlabs

Impulsen geven voor economische vernieuwing

Met meer dan twee miljoen inwoners en een bijdrage van circa 20 procent aan het Bruto Nationaal Product is de metropoolregio een belangrijke economische kern van ons land. Het verbeteren van werkgelegenheid en aantrekkingskracht vereist echter economische en technologische vernieuwing. Innovaties moeten in een hogere versnelling komen, waarbij bedrijven en instellingen bijvoorbeeld op een creatieve manier met elkaar moeten samenwerken. Dat gebeurt nu al binnen een groot aantal Fieldlabs, waarin overheden, bedrijven, onderzoekers en studenten zich buigen over de nieuwe innovaties en oplossingen. Een scheepsschroef uit een 3D- metaalprinter? Het kan straks in de metropoolregio. Over de Roadmap Next Economy en economie aanjagende Fieldlabs.



1. Roadmap Next Economy gereed

Roadmap pakt economische kansen op en creëert banen

De metropoolregio heeft volop potentie, maar die wordt nog onvoldoende benut. De Roadmap Next Economy (RNE) bevat een strategie en diverse transitiepaden die gaan inspelen op de kansen voor de regionale economie en de samenleving. De RNE moet kansen bieden aan ondernemers, meer banen opleveren voor hoger- en lageropgeleiden en leiden tot een economie die op de toekomst is voorbereid. In december werd de Roadmap uitgereikt aan minister Henk Kamp van Economische Zaken.

Al in 2015 werd het initiatief tot een Roadmap Next Economy genomen. “Onder meer de snelle ontwikkeling van internettechnologie en de overgang naar schone energie vraagt om een fundamentele omslag in de manier waarop we onze samenleving en onze economie vormgeven en laten bloeien”, concludeerde Ingrid van Engelshoven, voorzitter van de bestuurscommissie Economisch Vestigingsklimaat van de Metropoolregio. De Roadmap is het economische antwoord van de regio op al die uitdagingen van nu. Het bevat een strategie en een actieprogramma waarmee de metropoolregio kan inspelen op de nieuwe economie.

Potentie beter benutten

Voor het ontwikkelen van die Roadmap Next Economy schakelde de MRDH ook de Amerikaanse econoom Jeremy Rifkin en zijn team in. Tijdens het maken van deze Roadmap concludeerden de samenstellers dat de uitgangspositie van de regio Rotterdam Den Haag goed is. De regio heeft sterke economische clusters, zoals de Rotterdamse haven, de Greenport en Den Haag als internationale stad van vrede en recht. Ook is de regio sterk in onderzoek en ontwikkeling en heeft ze een jonge bevolking. Maar deze potentie wordt onvoldoende omgezet in toegevoegde economische waarde en banen. Gebeurt er niets, dan loopt de metropoolregio risico’s: de economie van de metropool rust voor een groot deel op fossiele brandstoffen, veel mensen zijn laagopgeleid en ondernemers moeten gestimuleerd worden om meer samen te werken.
‘De regio heeft sterke economische clusters, maar de potentie wordt nog onvoldoende omgezet in toegevoegde economische waarde en banen’

Vijf transitiepaden

De Roadmap Next Economy omvat een strategie en een actieprogramma met vijf transitiepaden. Ten eerste ondersteunt de transitie Smart Digital Delta nieuwe ICT-voorzieningen. Daarnaast streeft de regio als Smart Energy Delta naar reductie van CO2 uitstoot. Als derde zorgt de overgang naar een Circulaire Economie voor hergebruik van hulpbronnen en reststoffen. Het vierde transitiepad, Entrepreneurial Region, brengt nieuwe productiviteit. En het pad Next Society moet tot slot leiden tot een regio waarin iedereen meedoet en betrokken is.

Bestuurskracht

De 23 gemeenten binnen de Metropoolregio besloten al in 2015 om de projecten die voortvloeien uit de Roadmap op te nemen in het, toen nog samen te stellen, Regionaal Investeringsprogramma. De volledige Roadmap Next Economy werd in november 2016 gepresenteerd en op
1 december aan minister Kamp aangeboden. Hij kreeg de Roadmap uit handen van Ingrid van Engelshoven, voorzitter van de bestuurscommissie Economisch Vestigingsklimaat (EV) van de MRDH, Maarten Struijvenberg, bestuurslid EV en een van de initiatiefnemers van de Roadmap en Adri Bom-Lemstra, Gedeputeerde provincie Zuid-Holland. Kamp sprak zijn waardering uit voor de getoonde bestuurskracht in de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, waar 23 gemeenten, de provincie Zuid-Holland, de EPZ, kennisinstellingen en het bedrijfsleven, intensief aan de totstandkoming van de Roadmap hebben gewerkt.

2. Van maritiem tot ICT

Fieldlabs helpen bedrijven om kansen nieuwe economie te benutten

Bedrijven staan voor een enorme uitdaging om de kansen te benutten die de nieuwe economie hen biedt. Maar dat vereist specifieke kennis van nieuwe technologieën, nieuwe klanten en nieuwe markten. Het is bijna niet te doen om al die benodigde kennis zelf in huis te halen. Innovatienetwerken rond specialistische sectoren of clusters bieden een oplossing: het Fieldlab, een faciliteit of omgeving met (fysieke) ruimte voor het ontwikkelen, testen, demonstreren en valideren van nieuwe technologieën, producten en innovaties. Vier voorbeelden van Fieldlabs.

In een Fieldlab werken het regionale bedrijfsleven en kennisinstellingen intensief samen. Dat doen ze om drie redenen: (1) ze willen samen de regionale economie versterken, (2) ze dragen samen bij aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken en (3) ze willen de aansluiting van onderwijs en arbeidsmarkt verbeteren. In het kader van het Regionaal Investeringsprogramma zijn vijftien Fieldlabs bijeengebracht. Ze richten zich elk op mondiale vraagstukken en internationale marktkansen. De oplossingen voor die vraagstukken vinden ze in de sterke sectoren die de regio kenmerken. Denk aan de hightech sector, de glastuinbouw en bijvoorbeeld de deltatechnologie.

A. Fieldlab Additive Manufacturing

Impuls voor maritieme maakindustrie

Op 30 november opende Allard Castelein (CEO Havenbedrijf Rotterdam) het RAMLAB, het Rotterdam Additive Manufacturing LAB. Dit eerste Fieldlab met 3D-metaalprinters richt zich op de havengerelateerde industrie. 3D-printen is een van de technologieën die de maritieme en offshore wereld drastisch gaat veranderen. Juist in de maritieme, offshore en havengerelateerde industrieën levert de toepassing van 3D-printen grote voordelen. Bijvoorbeeld het verlagen van voorraden van reserve-onderdelen, het fabriceren van complexe geometrische vormen en het snel en lokaal produceren en repareren van onderdelen.

Kunnen blijven innoveren

Het RAMLAB kwam mede tot stand door een projectbijdrage van
€ 400.000 vanuit de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Daardoor kunnen deelnemende bedrijven projecten versneld uitvoeren. Ze hoeven zelf geen grote investeringen in preproductie te doen, waarvan de terugverdientijd nog onzeker is. Op die manier kunnen ze blijven innoveren met de nieuwste additive manufactering technieken en materialen. Het Fieldlab bevindt zich in het Innovation Dock op RDM Rotterdam, dé plek voor innovatie in het Rotterdamse havengebied. Diverse bedrijven, onderzoekers en studenten werken er samen aan het vormgeven van de nieuwe maakindustrie.

B. Fieldlab SMASH

Slimmer onderhoud in maritieme sector verlaagt kosten

Het Fieldlab SMASH helpt onder meer scheepswerven om real-time informatie te verzamelen en te analyseren over de staat van hun schip. Op die manier kunnen gebruikers onderhoud exact op tijd uitvoeren. Daardoor kunnen zij de kosten voor onderhoud in de scheepvaart drastisch verlagen. SMASH staat voor Smart Maintenance of Ships. Dit slimme onderhoud aan schepen maakt intensief gebruik van nieuwe en opkomende ICT-technologieën. Door Smart Maintenance toe te passen is precies bekend wanneer bijvoorbeeld de wanden van een schip te dun worden. En het helpt ook bij het sneller keuzes maken of betere oplossingen vinden voor de aanschaf van reserveonderdelen. Overigens juichen niet alleen scheepswerven Smart Maintenance toe, ook asset owners en toeleveranciers van service, onderhoud, dataverwerking en data-analyse hanteren deze werkwijze steeds vaker.
‘Smart Maintenance maakt intensief gebruik van nieuwe en opkomende ICT-technologieën’

Onderhoud optimaliseren

Fieldlab SMASH wil kansrijke innovaties die nu bij één organisatie ontwikkeld zijn, testen, ontwikkelen en inzetten bij meerdere organisaties. Om zo onderhoud aan schepen voorspelbaar en daarmee optimaliseerbaar te maken. Met een bedrag van € 80.000 droeg de MRDH aan de kwartiermakersfase bij, waaruit vervolgens diverse innovatieprojecten zijn gerold. Daarnaast investeerden de Drechtsteden € 40.000 voor de verdere ontwikkeling van het Fieldlab. De activiteiten en projecten in SMASH, gefinancierd door de deelnemende bedrijven, zorgen voor aantrekkingskracht op andere bedrijven en hebben een positieve invloed op de werkgelegenheid.
Initiatiefnemers zijn Boskalis, Wärtsilä, Royal IHC, InnovationQuarter, NLDA/KIM, MCN, NMT, Stolt Tankers BV, TNO en World Class Maintenance.

C. Big Data Innovation Hub

Werken aan vernieuwing binnen e-health en zelfzorg

Kennis en inzicht over het gebruik van big data in de praktijk openen een weg naar nieuwe economische bedrijvigheid. Ook naar nieuwe vormen van het organiseren van diensten en de ontwikkeling van de beroepen van de toekomst, zoals data-analist. Om die reden investeerde de MRDH in de Big Data Innovation Hub in Zoetermeer. Deze richt zich in eerste instantie op e-health en zelfzorg.

De ontwikkelingen rondom ‘big data’ gaan razendsnel. Nog nooit eerder in de geschiedenis was er zoveel data beschikbaar voor bedrijven en overheid. Data waarvan we het potentieel nog onvoldoende benutten voor innovatieve nieuwe bedrijvigheid, voor het ontwikkelen van (gemeentelijk) beleid of voor het optimaliseren van de bedrijfsvoering van ondernemingen. De mogelijkheden om voor alle facetten van het dagelijks leven innovaties te ontwikkelen op basis van data zijn enorm. Wie dat goed kan, heeft toegang tot ‘de economie van data’, een groeiende economie van data-gebaseerde diensten. Een economie die nog in de kinderschoenen staat en waar nog moet worden gewerkt aan het vinden van de juiste aanpak voor onderzoek en ontwikkeling van producten en diensten.
‘De jonge en zeer uiterst innovatieve sector biedt veel groeipotentie en kansen voor crossovers’

Toegang tot veel data en specialisten

Voor de Big Data Innovation Hub, met een totale waarde van ruim
€ 800.000 maakt de Metropoolregio Rotterdam Den Haag als medefinancier
€ 295.000 vrij. De Big Data Innovation Hub werkt aan innovatieve oplossingen binnen de wereld van e-health, zelfzorg en digitale veiligheid. Dat doen de deelnemers met behulp van big data en data-analytics. De hub moet uitgroeien tot een kenniscentrum dat toegang biedt tot veel kwalitatieve data, een netwerk van specialisten en een krachtige infrastructuur.

Download het boek over Fieldlabs

3. Nationaal Cyber Testbed Centrum

Nederland beschermen tegen cyberaanvallen

Innovatie van productieprocessen en diensten op basis van digitalisering brengt ook een nieuwe kwetsbaarheid met zich mee. Deze wordt geadresseerd door de samenwerkende partijen in het safety en security cluster.

Dankzij een investering van de MRDH konden het landelijke veiligheidscluster The Hague Security Delta (HSD) en TNO in 2016 starten met een onderzoek naar de mogelijkheden voor realisatie van een Nationaal Cyber Testbed Centrum. Het testbed kan de digitale veiligheid en weerbaarheid van vitale infrastructuren, zoals water, energie, telecom en die van de gezondheidszorg toetsen en verbeteren.

Met gebruikers tot plan komen

De Metropoolregio Rotterdam Den Haag trok € 204.354 uit voor het onderzoek en de aanstelling van een kwartiermaker. Die ging vervolgens samen met toekomstige gebruikers aan de slag om tot een plan te komen hoe een Cyber Testbed Centrum ideaal gezien zou werken. Goede bescherming van de Nederlandse vitale infrastructuur is van groot belang. Digitale automatiseringssystemen - van telecomproviders tot energiemaatschappijen - moeten immers zijn opgewassen tegen cyberaanvallen.
‘Goede bescherming van de vitale infrastructuur is van groot belang’

Werkgelegenheid creëren

Naast digitale bescherming biedt het Nationaal Cyber Testbed Centrum ook economische kansen voor de regio. Het onderzoek, de experimenten, het onderwijs, de demonstraties en de nieuwe samenwerkingsverbanden versterken het economisch vestigingsklimaat. Het is de verwachting dat zich rond dit centrum bedrijven en kennisinstellingen gaan vestigen die nieuwe werkgelegenheid creëren.

Vernieuwen energie

Energiek verder investeren

Van schone bussen tot laadpalen en gasloze verwarming

Structurele economische en maatschappelijke veranderingen leiden tot een next economy. Die nieuwe economie kenmerkt zich ook door circulariteit: we gaan slimmer om met grondstoffen, energie en hergebruik van materialen. Dit biedt mogelijkheden voor groei van productiviteit. Daarom zetten de 23 gemeenten in de metropoolregio mondiale vraagstukken en oplossingen rond duurzaamheid centraal. Bijvoorbeeld door bij nieuwe busconcessies vervoerders te verplichten met hun bussen de transitie te maken naar honderd procent zero emissie. Dus geen enkele schadelijke uitstoot meer. Ook stimuleert de Metropoolregio het gebruik van elektrische auto’s. Onder meer door het netwerk aan laadpalen te vergroten. En een nieuwe Warmte Transitie Atlas moet inzicht gaan geven in de alternatieven voor verwarming door gas.

1. MRDH regelt Green Deal

Forse investering voor uitbreiding elektrische laadpalen

Op vier na ontvangen alle 23 MRDH-gemeenten van het Rijk een bijdrage uit de Green Deal Laadinfrastructuur. De negentien gemeenten krijgen samen € 2,4 miljoen om het netwerk van laadpalen voor elektrische voertuigen uit te breiden. De betreffende gemeenten en de minister van Economische Zaken tekenden daarvoor in juni een bestuursovereenkomst. Dankzij deze Green Deal kunnen de gemeenten tot 2018 2.629 laadpalen gaan plaatsen.

Namens de negentien gemeenten bereidde de MRDH de aanvraag voor de Green Deal voor en diende deze ook in. Alle MRDH-gemeenten willen bijdragen aan de uitbreiding van het netwerk met laadpalen. Daarmee versterken zij onder meer de regionale kenniseconomie en bevorderen ze de energietransitie. Elke gemeente kon kiezen tussen het vergunningen-, het opdracht- of het concessiemodel. Voor de twee laatste modellen is geld uit de Green Deal beschikbaar gesteld. Negentien gemeenten deden dus mee met de Green Deal, vier gemeenten kozen voor het vergunningenmodel. De rijksbijdrage wordt aan elke gemeente afzonderlijk uitbetaald. De MRDH zet zich verder in om vanuit marktpartijen private bijdragen te krijgen.
‘Met de Green Deal voor laadpalen kunnen de MRDH-gemeenten de transitie naar een duurzame economie versnellen’

Landelijk netwerk dankzij Green Deal

Met de Green Dealaanpak geeft de Nederlandse overheid ruimte aan vernieuwende initiatieven uit de samenleving, om zo de transitie naar een duurzame economie te versnellen. Sinds de start in 2011 zijn er in ons land meer dan 190 Green Deals getekend, diverse daarvan voor laadinfrastructuur. Samen met ketenpartners moet er een landelijk dekkend netwerk van laadpalen komen. Op dit moment zijn de kosten nog te hoog en de opbrengsten te laag voor marktpartijen om als enige te investeren. Daarom zijn extra investeringen vanuit de overheid gewenst.

2. Vervoerders moeten bus slim inzetten

Metropoolregio op weg naar volledig uitstootvrije bussen

De MRDH wil dat op termijn alle bussen in het openbaar vervoer honderd procent uitstootvrij zijn. Op die manier draagt zij bij aan verbetering van de luchtkwaliteit in de regio. Deze eisen stelt zij bij vier nieuwe busconcessies die in 2016 zijn voorbereid. Ook moeten vervoerders het busvervoer slim organiseren en moeten reizigers het busvervoer in de regio als één systeem ervaren.

Het busvervoer in de regio Rotterdam Den Haag moet de komende jaren inspelen op de reizigersvraag, kwalitatief hoogwaardig zijn en mag absoluut geen schadelijke stoffen meer uitstoten. Dat staat onder meer in het Programma van Eisen voor het busvervoer dat de 23 samenwerkende gemeenten in oktober vaststelden. Zeker wat betreft de zero-emissie moeten toekomstige vervoerders al laten zien hoe zij dit gaan realiseren.

Als één systeem ervaren

Daarnaast moeten toekomstige vervoerders het busvervoer zodanig slim organiseren dat dit vervoer, in aanvulling op het trein-, tram- en metronetwerk, de reismogelijkheden voor inwoners versterkt. Het is belangrijk dat reizigers het busvervoer in de regio als één systeem ervaren. Voor de vervoerders betekent dit nauwere samenwerking. Bovendien moeten gebruikers kunnen rekenen op frequent openbaar vervoer, een betrouwbare dienstregeling, actuele reisinformatie en bussen die voor iedereen goed toegankelijk zijn.

Maatwerk noodzakelijk

In de vier nieuwe concessies, die in 2018-2019 gaan starten, moet ook sprake zijn van maatwerk. Om zo het aanbod beter op de mobiliteitsbehoefte van reizigers af te kunnen stemmen. Is er bijvoorbeeld op een route nauwelijks vraag naar een reguliere bus, dan kan de vervoerder daar een kleinere belbus laten rijden. Ruimte voor maatwerk betekent ook aandacht voor het voor- en natransport van de busreis. Bij de nieuwe concessies gaat het om vijfhonderd bussen die dagelijks het openbaar busvervoer in de regio Rotterdam Den Haag verzorgen.
‘Het busvervoer moet slim, hoogwaardig en schoon zijn’

Alle bussen schoon

Ook de landelijke overheid zet in op schoon vervoer. Vanaf 2025 moeten alle nieuwe bussen in het openbaar vervoer vrij zijn van schadelijke uitlaatgassen. Daarvoor ondertekende in april staatssecretaris Sharon Dijksma van Infrastructuur en Milieu een overeenkomst met onder andere voorzitter van de Vervoersautoriteit MRDH, Pex Langenberg, en alle vervoerspartijen. Hierin spraken zij af dat er snel meer bussen op elektriciteit en waterstof in het openbaar vervoer komen.

Duizend zonnepanelen op vier metrostations

Ook het opwekken van energie kan duurzamer. De MRDH is met haar gemeenten eigenaar van 25 lightrail- en 54 metrostations, en ook nog van diverse remises en werkplaatsen. Op alle daken kun je zonnepanelen plaatsen die vervolgens stroom aan de stations of het OV-systeem leveren. De Metropoolregio is op vier metrostations een pilot gestart met realisatie voor 2018. Onderzocht wordt of dit opgeschaald kan worden voor alle ‘assets’ in het tram- en metronetwerk.

3. Gemeenten lopen warm voor uniforme Atlas

Warmte Transitie Atlas brengt behoeften en mogelijkheden verwarming in kaart

Nederland streeft naar een warmtevoorziening die toekomstbestendig, betaalbaar, betrouwbaar en duurzaam is. Verwarming door gas voldoet daar straks niet meer aan. Een uniforme atlas met warmere en koudere gebieden moet inzicht geven in de gewenste verwarmingsmogelijkheden. Hier kan dat verregaande isolatie betekenen, elders collectieve verwarming. Voor elke MRDH-gemeente stelt de Metropoolregio € 13.000 beschikbaar om deze kaarten te realiseren. Samenvoeging leidt tot een unieke Warmte Transitie Atlas met een regionaal overzicht van vraag en aanbod.

Andere steden, zoals Leiden, zijn ook al bezig met warmtekaarten. Daardoor is straks voor bijna geheel Zuid-Holland in kaart gebracht welke alternatieven er voor gasverwarming zijn. De MRDH gaat een stap verder door met de 23 gemeenten van de metropoolregio de Warmte Transitie Atlas te ontwikkelen. Die atlas zorgt ervoor dat straks alle kaarten uniform zijn en dat gemeenten over hun eigen grenzen kunnen kijken naar het aanbod van warmte.
‘Straks is voor bijna geheel Zuid-Holland in kaart gebracht welke alternatieven er voor gasverwarming zijn’

Bijdragen aan ambitie MRDH

“Het initiatief draagt bij aan de ambitie van de MRDH om, samen met de deelnemende partijen binnen het Programmabureau Warmte Koude Zuid-Holland, een warmte infrastructuur te ontwikkelen in de regio”, zegt Theo Duijvestijn, wethouder gemeente Westland en lid Bestuurscommissie Economisch Vestigingsklimaat. “Naast het inzicht in de vraag naar warmte kan het bedrijfsleven deze informatie gebruiken voor het ontwikkelen van warmte-koudevoorzieningen.”

Vernieuwen Stad en omgeving

Menselijk talent aantrekken en behouden

Woon-, leef- en vestigingsklimaat aantrekkelijker maken

Economische vernieuwing en duurzaam verdienvermogen steunen op menselijk talent en ondernemerschap. Vandaag de dag kiezen talenten niet alleen een werkplek, maar ook voor een klimaat waar het goed wonen en recreëren is. Daarom zet de MRDH in op een regio met schone lucht, vitale winkelcentra, duurzame woonwijken en ruimte voor recreatie. Inwoners en bezoekers willen er bovendien graag op uit trekken. Daarom werkt de MRDH aan het beter bereikbaar maken van het groen en het versterken van de (vrijetijds)economie in het landelijk gebied.

1. Versterken economie landelijk gebied

Via Groene Alliantie ondernemers ondersteunen

Het landelijk gebied is een belangrijke factor voor het vestigingsklimaat van bedrijven. Het is ook een essentieel onderdeel van de leefomgevingskwaliteit voor inwoners, werknemers, recreanten en toeristen. In 2015 ontwikkelden de 23 gemeenten een Perspectief op het Landschap. De Metropoolregio zet in op het realiseren van een netwerk van fietsroutes langs interessante bestemmingen, waarmee de identiteit van de regio wordt versterkt. Daarnaast werken de gemeenten, samen met provincie, waterschappen en Staatsbosbeheer, aan het versterken van waterverbindingen. In 2016 startten zij met een haalbaarheidsstudie voor het aan elkaar knopen van de Rotte, de Oude Rijn en de Vliet.

In 2016 mondde de ambitie voor het landelijk gebied uit tot de Groene Alliantie, waarin acht gemeenten zich verenigden om de ondernemers in het landelijk gebied te ondersteunen en de vrijetijdseconomie een boost te geven. Een voorbeeld van een concreet resultaat is een weekend, dat in de zomer van 2017 plaatsvindt, waarin de betrokken ondernemers tal van evenementen organiseren en aanbieden.
‘De Hollandse Banen zijn aantrekkelijk voor recreanten én forensen’

Routes met allure

Om het groen beter met elkaar te verbinden en om ervoor te zorgen dat de stedeling snel in het groen kan komen, zijn in het Regionaal Investeringsprogramma de Hollandse Banen opgenomen: groene routes die voor recreanten én voor forensen aantrekkelijk zijn. De routes met allure zijn geschikt voor alle vormen van langzaam verkeer. Ze verbinden op vanzelfsprekende wijze stad en landelijk gebied.

Check de resultaatverkenning Hollandse Banenl

2. Uniform knelpunten en kansen in winkelgebieden aanpakken

Eén gezamenlijke visie voor detailhandel in regio vastgesteld

Hoe pak je de revitalisering van winkelcentra aan? Hoe de beknelling van sommige centra in een sterke regio? En wat is de beste weg om leegstand tegen te gaan? En dat ook nog uniform voor de gehele regio? Daarover gaat een Taskforce zich in 2017 buigen. De werkgroep komt voort uit een gezamenlijke Agenda Detailhandel 2016-2021 die in 2016 werd vastgesteld.

De 23 gemeenten van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag stelden in het verslagjaar een gezamenlijke Agenda Detailhandel 2016-2021 vast. Een mijlpaal, want daarmee heeft de regio een gezamenlijke visie en een uniform afwegingskader voor nieuwe initiatieven op het gebied van detailhandel. Het centrale uitgangspunt daarbij is het in stand houden en versterken van de bestaande winkelstructuur.
‘De regio heeft nu een gezamenlijke visie en een uniform afwegingskader voor nieuwe initiatieven’

Gezonde winkelstructuur

De agenda moet een handvat bieden voor de regionale afstemming van initiatieven die een bovenlokale invloed hebben. Acties en maatregelen in de ene gemeente kunnen immers gevolgen hebben voor andere gemeenten. Op deze manier moet de nieuwe Agenda Detailhandel 2016-2021 een positieve bijdrage leveren aan een gezonde winkelstructuur in de regio. In 2017 vormen de gemeenten met elkaar een Taskforce Detailhandel die zich gaat buigen over de vraagstukken die leven in de regionale winkelmarkt.

Download de Agenda Detailhandel

3. Metropoolregio werkt aan duurzame wijken

Bouwen aan Next Generation Woonwijken

Wie wil niet wonen in een duurzame woning? In een wijk waar buurtgenoten zich met elkaar verbonden voelen, en waar jong en oud een hoge kwaliteit van leven ervaren? Iedereen toch? Ook de bewoners van de kwetsbare oudere stadswijken, waar meerdere sociale problemen bij elkaar komen. Het project Next Generation Woonwijken moet deze buurten en bewoners gaan helpen. De MRDH faciliteert de gemeenten.

Met het project Next Generation Woonwijken, uit het Regionaal Investeringsprogramma, kijken we met een andere bril naar de oudere stadswijken, zonder hun problematiek uit het oog te verliezen. De ambitie is om die buurten met de nodige inspanning van verschillende partijen om te vormen tot duurzame, gezonde, levensloopbestendige en betaalbare woon- en leefgebieden. In dit project werken de gemeenten Den Haag, Rotterdam, Westvoorne, Zoetermeer, Rotterdam, Vlaardingen en Nissewaard intensief samen.
‘De ambitie is om buurten om te vormen tot duurzame, gezonde, levensloopbestendige en betaalbare woon- en leefgebieden’

Wijk van de toekomst

Om samen te bekijken hoe de aanpak vorm te geven, passend bij de wijk, kwamen in 2016 de gemeenten al diverse keren bijeen. Door de wijk van de toekomst te bouwen dragen zij, en de MRDH, bij aan het verbeteren van de werkgelegenheid, de duurzaamheid en de attractiviteit van de regio. Ze geven bovendien ruimte aan de next economy, daarom wordt er ook nauw samengewerkt met de Roadmap Next Economy.

Overige resultaten

Andere investeringen in bereikbaarheid, vervoer en veiligheid

Van Tourist Day Ticket tot miljoenenimpuls voor verbeterde bereikbaarheid

Voor het sterker maken van de metropoolregio
vernieuwt de MRDH in viervoud; vernieuwen in
(1) economie, (2) energie, (3) verbindingen en
(4) stad en omgeving. Naast projecten die onder deze invalshoeken vallen (zie overige pagina’s in dit verslag) zijn ook overige resultaten geboekt op het gebied van bereikbaarheid, vervoer en veiligheid. En voor het versterken van een leefbare en aantrekkelijke omgeving.

1. Nieuwe stap in samenwerking MRDH en provincie

Tourist Day Ticket mooi voorbeeld van bundeling krachten

Met het ondertekenen van een convenant in 2016 geven de provincie Zuid-Holland en de Metropoolregio Rotterdam Den Haag een vervolg aan hun samenwerking om de bereikbaarheid en het vestigingsklimaat van de zuidelijke Randstad te versterken. En om zo de (internationale) slagkracht van de regio te vergroten. De focus ligt vooral op de terreinen verkeer, vervoer en economie. Een voorbeeld van een concreet resultaat is de Tourist Day Ticket waarmee toeristen voor een vaste lage prijs een dag lang door de hele provincie kunnen reizen.

Het convenant bekrachtigt ook de manier waarop de aansturing van het regionale verkeers- en vervoerssysteem gezamenlijk wordt vormgegeven. Daarvoor stemmen MRDH en provincie beslissingen, die elkaars domein raken, tijdig en nauwkeurig met elkaar af. Ook werken zij steeds meer samen in concrete projecten rond verkeer, vervoer en economie. Het convenant is een vervolgstap op de in 2015 afgesproken acht samenwerkingsprojecten tussen de provincie en de MRDH. Die projecten richten zich op de verbetering van de internationale bereikbaarheid, de versterking van technologische innovatie en het economisch aantrekkelijker maken van de zuidelijke Randstad.
‘We lopen vooruit op het invoeren van één toeristenkaart voor heel Nederland’

Eén dag onbeperkt reizen

In april 2016 is de Tourist Day Ticket gelanceerd, een concreet resultaat van de samenwerking. Voor slechts € 13,50 kunnen toeristen een dagkaart kopen, waarmee zij met bus, tram, metro en waterbus naar alle toeristische hotspots van de provincie kunnen reizen. Floor Vermeulen, Gedeputeerde Verkeer en Vervoer van Zuid-Holland, en Dick van Sluis, bestuurslid van de Vervoersautoriteit en wethouder Capelle aan den IJssel, ontvingen in april het eerste ticket. “De kaart is goed voor de bereikbaarheid van de hele regio, van Keukenhof tot Kinderdijk. We lopen hiermee vooruit op het invoeren van één toeristenkaart voor heel Nederland”, aldus Floor Vermeulen.

2. Aanpak bereikbaarheid cruciaal voor kloppend economisch hart

Uitvoeringsagenda Bereikbaarheid vastgesteld

Voor een gezonde, nieuwe economie is het belangrijk dat het economisch hart blijft kloppen. Het betekent dat we de aderen en slagaders, de belangrijke infrastructuur, moeten openhouden. De 23 gemeenten zorgen er samen voor dat bewoners, bezoekers en zakelijk verkeer zich snel en efficiënt kunnen verplaatsen. Dat vergt investering in connectiviteit. In de Uitvoeringsagenda Bereikbaarheid 2016-2025 zijn ambities aan concrete bereikbaarheidsdoelen gekoppeld. Om zo tot verbeterde economische prestaties te komen.

Wil je economische prestaties verbeteren, dan moet je bedrijven met klanten en toeleveranciers aan elkaar verbinden. Inwoners met scholen, winkels, bioscopen, theaters en zorginstellingen. Werkgevers met werknemers en werkzoekenden. En kennisinstellingen met studenten en startende ondernemers. Voor het realiseren van die verbindingen is er één samenhangend mobiliteitssysteem voor de metropoolregio nodig. De Uitvoeringsagenda Bereikbaarheid 2016-2025 van de MRDH helpt om deze ambitie concreet te maken.

Intensieve samenwerking nodig

De Agenda werd op 1 juli 2016 vastgesteld. Overigens zijn de doelstellingen alleen te realiseren met een hechte en intensieve samenwerking tussen de 23 gemeenten, de provincie Zuid-Holland, de waterschappen en het Rijk. En uiteraard ook met het bedrijfsleven, vervoerders, kennisinstellingen en samenleving.
‘Over tien jaar moet tien procent meer mensen de belangrijkste economische locaties binnen drie kwartier kunnen bereiken’

Veelheid aan aandachtspunten

De Agenda bevat een diversiteit aan activiteiten, maatregelen en aandachtspunten. Een kleine greep:
  • Openbaar vervoer en fietsgebruik verder stimuleren.
  • Voortbouwen op het succes van RandstadRail.
  • Meer vraaggestuurd vervoer realiseren, in combinatie met gemeentelijk vervoer.
  • Meer snelle fietsroutes realiseren en het aantal fietsparkeerplaatsen uitbreiden.
  • Zo duurzaam mogelijk openbaar vervoer nastreven.
  • Werken aan nog betere betrouwbaarheid voor het wegverkeer, door gecoördineerd verkeersmanagement en het stimuleren van alternatieven voor spitsverkeer.
  • Afbouwen van de noodzakelijke weginfrastructuur voor een goede bereikbaarheid van de economische centra.
  • Inzet op verkeersveiligheid: Maak van de Nul een Punt en Schoolbrengdag.
  • Innovatie, bijvoorbeeld op de ‘last mile’, waarbij je zelfrijdende voertuigen inzet.

Het resultaat moet zijn dat over tien jaar tien procent meer mensen de belangrijkste economische locaties binnen drie kwartier kunnen bereiken.

3. Gezamenlijke aanpak veilig parkeren vrachtwagens

Unieke pilot moet tot duurzame oplossing leiden

Overlast verminderen door en veiligheid creëren voor vrachtwagenchauffeurs. Dat is kort gezegd de doelstelling van een unieke pilot waarbij MRDH-gemeenten, Rijkswaterstaat, Havenbedrijf Rotterdam en Transport en Logistiek Nederland de handen ineenslaan. Na anderhalve maand slechts waarschuwen, wordt vanaf 1 juni 2016 werkelijk gehandhaafd. Chauffeurs mogen alleen nog parkeren in de vakken op de parkeerplaatsen langs de (snel)wegen en op de aangewezen truckparkings in de gemeenten/haven. Anders volgt een boete van € 90.

Elf gemeenten in de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, Rijkswaterstaat en het Havenbedrijf Rotterdam werken samen aan een veilige en schone vorm van vrachtwagenparkeren. Eerder waren chauffeurs niet altijd bekend met de parkeerplaatsen. Dat leidde tot zwerfaval, geluidsoverlast, milieudelicten en onveilige situaties voor de chauffeurs. Met de pilot willen de initiatiefnemers tot een duurzame oplossing komen.

Waarschuwen en handhaven

BOA’s van Rotterdam en van de eigen gemeenten wezen de chauffeurs vanaf 19 april op de nieuwe regels en parkeermogelijkheden. Vanaf 1 juni treden zij op tegen foutparkeerders. Aangezien handhaven werkt, wordt op dit moment met de gemeente Rotterdam een vervolg op handhaving uitgewerkt, in elk geval tot 1 april 2018. Daarbij vindt ook monitoring van de effecten plaats.
‘Het gaat niet alleen om handhaven, ook om chauffeurs een veilig alternatief te bieden’

Succesvol voorbeeld

De pilot volgt op de succesvolle aanpak van het Havenbedrijf Rotterdam. Dat startte al eerder met deze aanpak door handhaven te combineren met het aanbieden van betaalde parkeerplekken. Het gaat dus niet alleen om handhaven, ook om chauffeurs een veilig alternatief te bieden.

Bekijk de MRDH-folder parkeerregels voor vrachtwagens

4. Beheervisie 2.0 voor lightrailvervoer vastgesteld

Sturen op totale railsysteem nu mogelijk

De bestuurscommissie Vervoersautoriteit MRDH stelde op 6 januari 2016 de Beheervisie 2.0 vast. In deze visie zijn, naast de infrastructuur, nu ook de voertuigen voor het spoor/rail opgenomen. Daarnaast zijn prestatienormen aangescherpt en wordt het sturen op kwaliteit, kosten en risico’s beter geborgd.

Op 1 december 2015 trad de Wet lokaal spoor in werking. Die verplicht een beheervisie die ten minste elke vier jaar wordt bijgesteld. Het document moet prestatie-indicatoren bevatten die de kwaliteit, betrouwbaarheid en beschikbaarheid van de lokale spoorweginfrastructuur betreffen.
‘Er is nu sprake van gelijke behandeling en een eenduidige norm voor kwaliteit’

Verdiepingsslag

Volgens de Wet lokaal spoor was de MRDH wettelijk al aangewezen als bevoegd gezag voor de lokale spoorweginfrastructuur, dus voor de infrastructuur van tram, metro en RandstadRail. Maar de wet zegt niets over voertuigen. In de Beheervisie 2.0 heeft de MRDH deze spoorvoertuigen nu ook meegenomen. Op die manier kan de MRDH beter sturen op risico’s, kosten en kwaliteit. Ook zijn de prestatienormen voor de vervoersbedrijven RET en HTM aangescherpt en gelijk gesteld. Zo is een gelijke behandeling ontstaan en een eenduidige norm voor de kwaliteit van tram en metro in de gehele metropoolregio.

5. Praktijktesten volgen op laboratoriumonderzoek

Gas terugnemen dankzij ‘lieve’ verkeersborden

Dick Bruna-borden blijken meer effect te hebben dan de bekende roodomrande snelheidslimietborden. Dat bleek in 2016 uit nieuw onderzoek van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV). Bij het zien van zo’n bord verwachten automobilisten wat gas terug te nemen, gemiddeld 4 km/uur. Die verlaging van snelheid kan een vijfde minder ongevallen tot gevolg hebben. Voor MRDH aanleiding voor een vervolgonderzoek.

Op basis van afbeeldingen van verkeerssituaties met en zonder borden van Dick Bruna (met Dick Bruna-figuurtjes) vroegen de onderzoekers aan ruim duizend automobilisten hoe hard zij verwachten te rijden. Als zij een ‘liever’ bord zien, denken ze minder hard te rijden. Voor het onderzoek koos de Metropoolregio Rotterdam Den Haag voor de illustraties van deze Nederlandse illustrator, omdat veel mensen deze borden kennen en er een duidelijke associatie is met kinderen.
‘Door het zien van Dick Bruna-borden gaan automobilisten onbewust minder hard rijden’

Onbewust minder hard rijden

De borden zijn een voorbeeld van ‘nudging’. Door een bepaalde suggestie op te roepen, wordt het gedrag van automobilisten onbewust bijgestuurd. Die gaan door deze borden onbewust minder hard rijden. De uitkomst van het experimentele laboratoriumonderzoek is voor de Metropoolregio aanleiding om een vervolgonderzoek uit te laten voeren. De MRDH wil dan zien of de effecten zich ook in ‘echte’ situaties op de openbare weg voordoen.

6. Honderden miljoenen naar Metropoolregio

Forse impuls voor verbeterde bereikbaarheid regio

Het Rijk gaat investeren in de Zuidelijke Randstad. Het geeft € 200 miljoen aan de regio Rotterdam Den Haag voor maatregelen die ervoor moeten zorgen dat reizigers en goederen vlotter op de plaats van bestemming komen. Voor andere projecten in de Zuidelijke Randstad, die ook gunstig zijn voor de Metropoolregio, reserveerde het ministerie € 285 miljoen.

“De investeringen betekenen een forse impuls voor de bereikbaarheid van de regio”, zegt Pex Langenberg, voorzitter Vervoersautoriteit van de MRDH en wethouder mobiliteit in Rotterdam. De provincie Zuid-Holland, de Metropoolregio Rotterdam Den Haag en het ministerie van Infrastructuur en Milieu bepalen samen, aan de hand van al lopende onderzoeken (zoals het MIRT Onderzoek Bereikbaarheid Rotterdam Den Haag), waaraan de
€ 200 miljoen besteed gaat worden. “Met elkaar vullen we het programma in”, zegt Langenberg. “Onze voorkeur gaat uit naar projecten als de derde oeververbinding over de Maas, de uitbreiding naar vier railsporen tussen Delft en Rotterdam en de aansluitingen van het hoofdwegennet op het onderliggend wegennet.”

Ambities waarmaken

Ook Floor Vermeulen, gedeputeerde provincie Zuid-Holland, is verheugd met de financiële impuls. “We willen de best bereikbare provincie zijn; belangrijk voor de mensen die hier wonen en werken, en voor de bedrijven die hun producten moeten vervoeren. Met de investeringen in de A20, de A4 en de A15 via goederencorridors kunnen we onze ambities nog beter waarmaken.”
‘We kunnen de ambitie waarmaken de best bereikbare provincie te zijn’

Weg, water en OV

De Rijksinvesteringen zijn opgenomen in het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT), waarover medio oktober afspraken zijn gemaakt. De investeringen zijn gericht op de verbetering van de bereikbaarheid van de Zuidelijke Randstad in brede zin; dus zowel over de weg, over het water als met het openbaar vervoer.

10 belangrijke partners van MRDH

Tien voor de Toekomst

[in alfabetische volgorde]

De Metropoolregio Rotterdam Den Haag wil een aantrekkelijke regio blijven om te wonen en te werken. Daarvoor moeten we kansen benutten en bedreigingen keren. Maar dat kun je niet alleen. Om de economische slagkracht in en de aantrekkingskracht van de regio te versterken, bundelen diverse belangrijke partners hun krachten. Voor een toptoekomst in de metropoolregio. Naast deze tien werkt de MRDH samen met diverse partners in het bedrijfsleven, zoals VNO-NCW en YES!Delft, het onderwijs, zoals TU Delft, de Haagse Hogeschool en de Erasmus Universiteit, en kennisinstellingen zoals TNO.

BEREIK!

BEREIK! is hét samenwerkingsplatform in Zuid-Holland voor bereikbaarheidsvraagstukken. Met regionaal netwerkmanagement houden we Zuid-Holland bereikbaar. Onder de vlag van BEREIK! slaan Rijkswaterstaat, provincie Zuid-Holland, de Metropoolregio Rotterdam Den Haag en de gemeenten Den Haag en Rotterdam de handen ineen.
Lees meer

Bereikbaar Haaglanden

Bereikbaar Haaglanden maakt deel uit van het programma Beter Benutten Haaglanden en is een initiatief van VNO-NCW West, de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, Duurzaam Den Haag, TLN en EVO. Deze initiatiefnemers willen een bereikbare regio realiseren door de wegen, de OV-mogelijkheden en het fietsnetwerk efficiënt te gebruiken. De gedachte: verbeter je voorzieningen en zet je slimme maatregelen in, dan maak het werkgevers en werknemers gemakkelijker om op andere tijden te reizen.
Lees meer

Beter Benutten

In dit programma nemen Rijk, regio en bedrijfsleven samen innovatieve maatregelen om de bereikbaarheid in de drukste regio’s te verbeteren. Beter Benutten is een platform van en voor betrokkenen bij het programma Beter Benutten van het ministerie van Infrastructuur en Milieu.
Lees meer

DOVA

DOVA is het samenwerkingsverband van de veertien decentrale OV-autoriteiten. In Nederland zijn de twaalf provincies en twee vervoerregio’s (Rotterdam/Den Haag en Amsterdam) opdrachtgever voor het openbaar vervoer. DOVA ondersteunt hen hierin door het volgen van landelijke ontwikkelingen, het organiseren van onderling overleg en het voorbereiden van besluitvorming met de rijksoverheid, vervoersbedrijven en consumenten in het Nationaal/Regionaal Openbaar Vervoer Beraad (NOVB/ROVB). Daarmee wil DOVA een doeltreffend en efficiënt OV voor de reiziger realiseren.
Lees meer

Economische Programmaraad Zuidvleugel

De Economische Programmaraad Zuidvleugel (EPZ) wil de economische concurrentiekracht van de Zuidelijke Randstad versterken. Daarvoor bundelen bestuurders vanuit het bedrijfsleven, de onderwijs- en kennisinstellingen en de overheden hun kennis, inzichten en bestuurskracht op de uitvoering van de economische agenda Koers 2020. De gezamenlijke opgaven zijn beschreven in de agenda van de EPZ: Koers2020.
Lees meer

Innovation Quarter

Om Zuid-Holland blijvend als Europese economische topregio te positioneren, is een effectievere samenwerking nodig, vooral in de triple helix: overheid, kennisinstellingen en bedrijven. Om die reden richtten de provincie Zuid-Holland, het ministerie van EZ, enkele grote steden, het Leids Universitair Medisch Centrum, het Erasmus Medisch Centrum, de Universiteit van Leiden en de Technische Universiteit Delft de regionale ontwikkelingsmaatschappij Innovation Quarter (IQ) op. IQ en de MRDH werken onder meer aan de regiobranding en zetten al diverse fieldlabs op.
Lees meer

Netwerk Zuidelijke Randstad

Het netwerk Zuidelijke Randstad is hét publiek-publieke netwerk in de Zuidelijke Randstad. De gemeenten Den Haag en Rotterdam, de regio’s Holland Rijnland, Drechtsteden, Midden-Holland, Metropoolregio Rotterdam Den Haag en de provincie Zuid-Holland werken gezamenlijk aan het verder ontwikkelen van de Zuidelijke Randstad als een internationaal concurrerende topregio op economisch gebied met een aantrekkelijk en bereikbaar woon- en vestigingsklimaat.
Lees meer

Provincie Zuid-Holland

Om de (internationale) slagkracht te vergroten, intensiveerden de MRDH en de provincie Zuid-Holland in september 2015 hun samenwerking. Die is gericht op de verbetering van internationale bereikbaarheid, de versterking van technologische innovatie, vernieuwing van de economie en het aantrekkelijker maken van de zuidelijke Randstad.
Lees meer

Stedenbaan

Stedenbaan is een integraal concept voor ruimtelijke ontwikkeling en hoogwaardig openbaar vervoer (HOV) in de Zuidelijke Randstad. De partners van Stedenbaan integreerden dit concept al in hun beleid. Zij werken in de Zuidelijke Randstad aan een toekomst waarin zoveel mogelijk mensen wonen, werken en recreëren rond goed bereikbare multimodale HOV-knooppunten. Tussen 2010 en 2020 is binnenstedelijk bouwen hierbij het speerpunt. De kwaliteit van stations en HOV-knopen en hun omgeving wordt verbeterd, ketenmobiliteit gestimuleerd en de aansluiting met het overige HOV-netwerk geïntensiveerd.
Stedenbaan is een programma binnen het Netwerk Zuidelijke Randstad.
Lees meer

De Verkeersonderneming Rotterdam

Rotterdam bereikbaar houden; dat is het doel van De Verkeersonderneming. En dat lukt door asfalt slim te gebruiken en door werkgevers en werknemers slimmer te laten reizen en werken. De Verkeersonderneming is in 2008 opgericht door Metropoolregio Rotterdam Den Haag en gemeente Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam, het ministerie van Infrastructuur en Milieu/Rijkswaterstaat. De Verkeersonderneming is een publiek-private samenwerking van gemeente Rotterdam en Metropoolregio Rotterdam Den Haag, het ministerie van Infrastructuur en Milieu/Rijkswaterstaat en het Havenbedrijf Rotterdam. Hoofddoel 20 procent minder autoverkeer in de spits door het realiseren van 16.000 spitsmijdingen in en om Rotterdam. De Verkeersonderneming is de uitvoeringsorganisatie voor het programma Beter Benutten van het ministerie van Infrastructuur en Milieu in de regio Rotterdam.
Lees meer





Colofon


Uitgave van:
Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH)

Postbus 66
2501 CB Den Haag

Bezoekadres:
Sijthoff Shops & Offices
Grote Marktstraat 43
2511 BH Den Haag

E-mail: informatie@mrdh.nl
Website: mrdh.nl

Realisatie

MRDH, Bureau Strategie & Bestuur
Onlineblad.nl - Ruud Slagmolen, Len Blonk

Juni 2017